تحلیل سناریوهای اسکان غیر رسمی در شهرهای شمال شرق ایران (مورد مطالعه: شهر بجنورد)

هدف از پژوهش حاضر ضمن بررسی روند اسکان­غیررسمی در شهر بجنورد، در مرحله اول شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر اسکان غیر­رسمی و در مرحله دوم ارائه مهمترین سناریوهای پیش­روی اسکان غیر رسمی در شهر بجنورد با استفاده از رویکرد تحلیل ساختاری است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش آینده­پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است. برای گردآوری داده­ها و اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه و تکنیک دلفی و مطالعات اسنادی و کتابخانه­ ای بهره­ گیری شده است که در سه مرحله تعیین شاخص­های کلیدی از طریق روش دلفی و شناسایی پیشران­های کلیدی با استفاده از نرم­افزار میک­مک بر پایه روش تحلیل اثرات متقاطع و در نهایت ارائه سناریوهای اسکان­غیررسمی با استفاده از نرم­افزار ScenarioWizard انجام گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تمامی ۲۶ عامل اصلی بر اسکان­ غیررسمی بجنورد تاثیرگذار است اما از میان آن­ها در مجموع ۶ عامل، رشد جمعیت، تداوم مهاجرت به شهرها، دسترسی به مراکز مهم، وجود مزیت­های محله برای مهاجرین کم درآمد از قبیل ارزان بودن زمین، وجود جاده اصلی، بیکاری، ضعف مدیریت شهری به عنوان پیشران­های کلیدی تاثیرگذار بر اسکان غیررسمی بجنورد مطرح می­باشند نتایج بخش دیگر پژوهش نیز حاکی از آن است که به طورکلی ۶۲ سناریو به دست آمده را بر اساس ویژگی­های آن­ها می­توان در ۲ گروه قرار داد که این گروه­ها نشان­دهنده چارچوب کلی وضعیت­های حاکم بر اسکان غیررسمی در شهر بجنورد می­باشند:گروه اول، سناریوهای اسکان غیررسمی در شهر بجنورد با شرایط نسبتا مطلوب که این گروه شامل ۱۲ سناریو بوده و به نسبت مطلوب­ترین شرایط ممکن برای اسکان غیررسمی در شهر بجنورد است گروه دوم، سناریوهای اسکان غیررسمی در شهر بجنورد در آستانه بحران و بحرانی این گروه شامل ۵۰ سناریو بوده و سناریوهایی را شامل می­شود که بیشتر پیشران­ها، سناریوهای آن در آستانه بحران و یا بحرانی برای تامین امنیت رویدادهای ورزشی قرار گرفته ­اند.

کلیدواژه ها:

Informal settlement ، Suburbanization ، Structural analysis approach ، Scenariology ، Bojnourd. ، اسکان غیر رسمی ، حاشیه نشینی ، رویکرد تحلیل ساختاری ، سناریونگاری ، بجنورد