جایگاه زن در جامعه ساسانی بر پایه متن ارداویرافنامه

در طول تاریخ مردان با استفاده از توان و قدرت بدنی خود نظام های مالکیت را در خانواده و نظام های مردسالارانه استثمارگرانه را در جامعه بوجود آوردند و زنان را چون کودکان و بردگان و دارایی خویش در اختیار گرفتند. نظامهای مردسالارانه پایه های خود را روی عواملی چون جنسیت و قدرت بنیان نهادند و توانستند در کوچکترین ارگانهای جامعه (خانواده) تا بزرگترینشان (دستگاههای حکومت) نفوذ کنند و عنان قدرت را در دست بگیرند. بررسی جایگاه نابرابر جنسیتی از این نظر حائز اهمیت است که در صورت ایجاد تغییر در کوچکترین ارگان جامعه امکان تغییر در سطوح دیگر جامعه ایجاد می گردد. ارداویرافنامه که از مهم ترین متن های برجای مانده پیش از اسلامی دوره ساسانی به شمار می آید، بازتاب دهنده اندیشه های بسیار کهن آریایی پیش زرتشتی است و تا همین اواخر کتابی محبوب بوده و همراه اوستا در خانه زرتشتیان وجود داشته است. این مقاله جایگاه زنان را در جامعه آریایی پیش زرتشتی ایران ساسانی براساس دیدگاه جنسیت زدگی در متن پهلوی ارداویرافنامه مورد بررسی قرار می دهد. نتیجه به دست آمده نشان میدهد برخلاف مردان که نتیجه اعمالشان را در جهان پس از مرگ مشاهده می کنند، جایگاه زنان بر اساس جنسیتشان تعیین می شود. بیشترین جایگاه زنان در دوزخ است و اکثر گناهانی که به موجب آن به دوزخ فرستاده می شوند شامل عدم فرمانبرداری زن از شوهر، رعایت نکردن وظایف زناشویی، بی احترامی به شوهر، خیانت، روسپی گری، شیر ندادن به فرزند خود، سقط جنین، رنگ کردن مو، جادوگری، قوانین تطهیر و در نهایت انجام ندادن عمل خویدوده (خویشاپیوندی) می شود؛ که بیشتر آنها نشان از فرودست بودن طبقه زنان در نظام فکری آن زمان است.

کلیدواژه ها:

جنسیت زدگی ، ایران ساسانی ، متون دوره میانه ، ارداویرافنامه ، پادافراه زنان.