آمایش سرزمین و مدیریت توسعه فضایی(مورد: شهرستان ملکان)

بی شک هدف اصلی آمایش سرزمین مدیریت مطلوب فضاست از رهگذر تنظیم رابطه انسان ، فضا و فعالیت های انسان در فضا، تحقق آمایش سرزمین بیشتر از اینکه مستلزم داشتن یک طرح فنی باشد ، مستلزم یک برنامه مدیریت مبتنی بر اصل توازنهای اجتماعی و فضایی می باشد در این صورت است که آمایش سرزمین می تواند تحقق بخش عدالت در فضا و عدالت اجتماعی باشد. امروزه تمرکز شدید جمعیت و فعالیتها در یک یا چند نقطه جغرافیایی از مشخصه های بارز اکثر کشورهای جهان سوم به خصوص کشور ایران است. عدم توجه به برنامه های بلندمدت و تکیه سیاستگزاران به برنامه های توسعه بخشی و بعضا"سطحی جهت تحقق شعارهای خود از موانع اصلی توسعه متوازن کشور است. ریشه اصلی این مشکلات عمدتا ناشی از تنظیم برنامه ریزی توسعه با نگرش صرف اقتصادی و بدون توجه به بازتابهای اجتماعی و منطقه ای آن بوده که به نابرابریهای اجتماعی، اقتصادی دامن زده و مانع از برخورداری متعادل همه مناطق از مواهب توسعه شده است که تبعات آن را می توان در گسترش اسکانهای غیررسمی، آلودگی محیط زیست ، فراموشی فضاهای حاشیه ای، قطبی شدن توسعه و ... مشاهده کرد. بنابراین شاید در هیچ مقطعی از تاریخ تا این حد نیاز به آمایش سرزمین و تعادل های فضایی ضرورت نداشت. هدف این مقاله تبیین ابعاد مختلف مدیریت فضایی در فرایند تهیه برنامه آمایش سرزمین می باشد برای این منظور مطالعه موردی روی شهرستان ملکان متمرکز شده تا بتواند عملیاتی ساختم موضوع را در حد یک شهرستان یا ناحیه نشان دهد تا مبنایی برای سایر مطالعات در مقیاس استان یا منطقه ای باشد.روش این تحقیق اسنادی، توصیفی، تحلیلی و میدانی بوده، در این تحقیق علاوه بر استفاده از نقشه ها در تجزیه تحلیل داده ها، بررسی متغیرها، تهیه جداول و محاسبات، از نرم افزارهایArc view و Auto cad ،Spssاستفاده شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که، عوامل طبیعی در استقرار فضایی سکونتگاههای ناحیه تاثیرعمده ای دارند، توزیع خدمات و کارکردها در بین دهستانهای شهرستان یکسان نیست، بین استقرار جمعیت و تعداد سکونتگاهها در سطح ناحیه تعادل فضایی وجود دارد.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی ، توسعه ، تعادل ناحیه ای ، ضریب آنتروپی ، شهرستان ملکان