بررسی تاثیر رفتار درمانی دیالکتیک با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجان و روابط بین فردی در افراد بزرگسال مبتلاء به اختلال بیش فعالی و نقص توجه

مقدمه: اختلال نقص توجه/ بیش فعالی یکی از اختلالاتی است که بر فرد و جامعه تاثیرات نامطلوبی دارد و درمان های موج سوم شناختی-رفتاری نویدبخش درمان این نوع اختلالات هستند. لذا هدف مطالعه حاضر مقایسه اثر بخشی رفتار درمانی دیالکتیک(DBT) با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد(ACT) بر تنظیم هیجان و روابط بین فردی در افراد بزرگسال مبتلاء به  اختلال نقص توجه/بیش فعالی(ADHD) بود. روش کار: تحقیق حاضر مطالعه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون به همراه گروه کنترل بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد مرکزی شهر زنجان در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ بود. حجم نمونه شامل ۴۵ نفر بود که به روش نمونه گیری در دسترس در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند (۱۵ نفر در هر گروه). افراد گروه DBT  و گروه ACT مورد مداخله قرار گرفتند درحالی که گروه کنترل هیچ درمانی دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش مقیاس خود گزارشی اختلال نقص توجه/بیش فعالی بزرگسالان ASRS))، پرسشنامه تنظیم هیجان و روابط بین فردی بود که در مراحل پیش آزمون و پس آزمون اجرا شدند. برای تحلیل داده ها در سطح فراوانی از آمار توصیفی و برای تحلیل داده ها در سطح استنباطی از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) و برای مقایسه ای اثر بخشی درمان ها از آزمون LSD استفاده گردید. داده ها درنرم افزار SPSS۲۵ تحلیل شدند. نتایج: نتایج نشان داد هر دو درمان با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و  رفتار درمانی دیالکتیک بر روی تنظیم هیجان  و روابط بین فردی نسبت به گروه کنترل اثربخش تر بوده اند (۰۰۱/۰>P). در مرحله مقایسه دو درمان آزمون LSD نشان داد که رفتار درمانی دیالکتیک در ارزیابی مجدد تنظیم هیجان (۰۰/۰>P)  و سرکوبی تنظیم هیجان (۰۰/۰>P)  نسبت به با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اثر بخشی مطلوب تری داشته است. در روابط بین فردی نیز نتایج نشان داد ACT نسبت به رفتار درمانی دیالکتیک بر مهارت ارتباط کلامی (۰۰۱/۰ >P)، مهارت ارتباط شنیداری (۰۰۱/۰>P) و مهارت ارتباط بازخوردی (۰۰۱/۰>P) اثر بخشی مطلوب تری داشته است. نتیجه گیری: درمجموع نتایج این پژوهش حاکی از عملکرد بهتر رفتار درمانی دیالکتیک برای تنظیم هیجان و با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نیز بر روابط بین فردی بود، لذا در مراکز بالینی این درمان ها می تواند برای کنترل نقص توجه، مولفه های تنظیم هیجان و بهبود روابط بین فردی و اجتماعی به کار گرفته شوند.

کلیدواژه ها:

ACT ، DBT ، اختلال نقص توجه/بیش فعالی ، تنظیم هیجان ، روابط بین فردی