شناسایی محتویات فلاونوئیدی در گونه های Teucrium melissoides، T. parviflorum، T. oliverianum وT. scordium (Lamiaceae) از ناحیه زاگرس، ایران

جنس Teucrium L. متعلق به تیره Lamiaceae و زیر تیره Ajugoideae با داشتن ویژگیهای متعدد دارویی، در علم داروسازی و طب سنتی مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این تحقیق، تعیین ترکیبات فلاونوئیدی و آشکارسازی نشانگرهای شیمیایی در چهار گونه از جنس Teucrium متعلق به نواحی مرکز، غرب، جنوب و جنوب غرب زاگرس میباشد. فلاونوئید برگهای خشک شده ۱۰) گرم) با استفاده از متانول خالص و دستگاه تقطیر در خلاء در دمای ۷۰ درجه سانتی گراد جداسازی شد. به منظور خالصسازی فلاونوئیدها و تهیه فرکشنهای متعدد، کروماتوگرافی ستونی (سفادکس (LH۲۰ به همراه ۱۰۰ میلی لیتر حلال کلروفورم-متانول ۶۰:۴۰ استفاده شد. علاوه براین، شناسایی ترکیبات فلاونوئیدی با بهره گیری از تکنیک کروماتوگرافی مایع با کارایی بالاطیف سنج جرمی انجام گرفت. طیف سنجی جرمی با استفاده از روش یونیزاسیون منفی و اسکن کامل در محدوده ۲۶۷-۷۸۵ جرم/بار تنظیم گردید. درمجموع، ۵ فرکشن در طیف سنجی جرمی (MS/MS) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق ۹۳ ترکیب فلاونوئیدی را آشکار کرد. بیشترین تعداد ترکیبات فلاونوئیدی متعلق به گونه ۴۰) T. scordium L. ترکیب) بود. برخی از مشتقات هیدروکسی سینامیک اسید و تانن نیز با مقادیر کم شناسایی شدند. مهمترین ترکیبات فلاونوئیدی در چهار گونه شامل مشتقات dihydrorotenone (ایزوفلاون)، daidzein (ایزوفلاون)، isorhamnetin(فلاونول)، myricetin (فلاون)، artocarpin (فلاون)، diosmin (فلاون)، isosakuranetin (فلاوانون)، و methoxychalcone (چلکون) بودند. در مجموع، ۸ نشانگر شیمیایی برای هریک از گونه ها شناسایی شد که شامل tectochrysin-glucoside، biochanin-(T. melissoides Boiss. ex Hausskn. ex Boiss.) malonylglucoside، kumatakenin، dihydroxy-(T. oliverianum Ging. ex Benth .) trimethoxychalcone، aspalathin، T. parviflorum ) robinetin trimethyl ether(Schreb.، chrysoeriol-diglucoside و (T. scordium) irigenin میباشد. در پایان، تکنیک کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا-طیف سنج جرمی یک روش قدرتمند برای نمایش ترکیبات فلاونوئیدی و نشانگرهای شیمیایی در گونه های جنس Teucrium محسوب میگردد. کلیه شواهد حاصل از این تحقیق در اهداف کموتاکسونومی، دارویی و درمانی مفید و کاربردی می باشد.

کلیدواژه ها:

کروماتوگرافی مایع ، طیف سنجی ، فیتوشیمی