بررسی تطبیقی علل موجهه جرم و عوامل رافع مسئولیت کیفری در حقوق کیفری ایران و اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی (icc)

فرد وقتی دارای مسئولیت کیفری است که در حین ارتکاب جرم عاقل، بالغ و مختار باشد و این شرایط اساسی برایداشتن مسئولیت کیفری اوست. بعضی اوقات فرد در حین ارتکاب جرم نابالغ است یا دچار آنچنان اختلال روانی استکه باعث شده او در حین ارتکاب جرم قوه تمییز خود را از دست بدهد. همچنین ممکن است وی بدلیل اشتباه یا مستیو مسلوب الارادگی ناشی از مستی و یا در خواب مرتکب جرم گردد که چنین مواردی را تحت عنوان عوامل رافع مسئولیتکیفری می شناسیم که کیفیات و اوصاف شخصی هستند که هرچند عمل فرد مجرمانه است، ولی فرد مرتکب، مجازاتنمی گردد. در کنار عوامل رافع مسئولیت، علل موجهه جرم مانند دفاع مشروع و اضطرار وجود دارد که قانون گذار درشرایط خاص، ارتکاب رفتاری را که در حالت عادی جرم است جرم ندانسته و به آن صورت موجه و قانونی می بخشد.در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در مواد ۱۴۶ الی ۱۵۹ و در اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی در مواد ۳۱ الی۳۳ به علل موجهه جرم و عوامل رافع مسئولیت کیفری پرداخته شده است. در پژوهش اخیر با مقایسه تطبیقی علل موجههجرم و اسباب شخصی عدم مسئولیت در حقوق کیفری ایران و اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی، این موضوع را موردمداقه قرار خواهیم داد که چه تفاوت ها و شباهت هایی در عوامل موجهه جرم و رافع مسئولیت کیفری در حقوق کیفریداخلی و اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی وجود دارد.

کلیدواژه ها:

علل موجهه جرم ، عوامل رافع مسئولیت کیفری ، قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ ، اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی