مبانی دینی مسئولیت شناسی و مسئولیت پذیری در نظام آموزشی

زمینه و هدف: مسئولیت، زاده ی ارتباط و ارتباط ایجاد کننده ی حق و تکلیف است. گرچه حوزه ی روابط اجتماعی عینی ترین مصداق تحقق مسئولیت پذیری انسان است، اما این فراگیری شامل ارتباط با خدا، خود، سایر جانداران، غیر جانداران و محیط زندگی ... نیز می شود. در این مطالعه قصد داریم تا مبانی مسئولیت شناسی و مسئولیت پذیری را در یک فرهنگ دینی توصیف کرده و به اهمیت نقش اساتید در تعالی مسئولیت پذیری اصیل در دانشجویان اشاره کنیم. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی-تحلیلی تلاش شده است تا با بهره گیری از منابع اسلامی -قرآن کریم و نهج البلاغه و ...- به موضوع شناسی مسئولیت در فرهنگ دینی پرداخته شود و با یک رویکرد انطباقی چگونگی تقویت آن در نظام آموزش و پرورش عالی مورد بحث قرار گیرد. یافته ها: در فرهنگ اسلامی مسئولیت پذیری ریشه در مسئولیت شناسی صحیح و توحیدی دارد. در نگاه توحیدی، مسئولیت شناسی و مسئولیت پذیری یکی از ویژگی های ذاتی نظام تکوین است. در فرهنگ اسلامی، انسان در برابر هر آنچه انجام داده، خواسته و ... به خاطر دو ویژگی خاص یعنی اختیار و عقل مسئولیت پذیر و به دنبال آن پاسخگو قلمداد می شود. نهاد های آموزش و پرورش جامعه از ارکان انتقال ارزش های دینی به نسل های آتی هستند. استاد، مهمترین رکن انتقال ارزش ها به نسل جوان است. فکر، رفتار، کردار و عملکرد مسئولانه اساتید به عنوان الگو در نهادینه کردن این شاخص پایه ای دینی نقش کلیدی دارد. نتیجه گیری: تعیین شاخص های دینی مسئولیت پذیری، وضعیت کنونی مسئولیت پذیری دانشگاه در حوزه های دانشی، مهارتی، برنامه ها و ساختار ، برگزاری هدف مند کارگاه های دانش و مهارت افزایی، نظارت و ارزشیابی رفتارهای الگو در اساتید و پایش مداوم فراگیران با توجه به شاخص های دینی مسئولیت پذیری جهت ارتقای مسئولیت پذیری پیشنهاد می گردد

کلیدواژه ها:

مسئولیت پذیری ، آموزش و پرورش ، تربیت دینی ، استاد ، دانشجو