پهنه بندی مناطق سیل خیز جنگل های ارسباران مبتنی بر فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و GIS (منطقه مورد مطالعه: حوزه آبخیز ستن چای – عاشقلو)

برای جلوگیری از رخداد سیلاب، باید مناطقی را شناسایی کرد که دارای پتانسیل بالایی در ایجاد این پدیده هستند. این پژوهش با هدف برآورد ضریب رواناب، شناخت عوامل موثر در سیل خیزی و پهنه­بندی پتانسیل سیل خیزی در جنگل­های ارسباران، حوزه آبخیز ستن­چای، انجام شد. برای این منظور ابتدا داده­ها و اطلاعات موردنیاز شامل آمار حداکثر بارش روزانه، لایه­های گروه های هیدرولوژیک خاک، شیب، کاربری زمین، تراکم پوشش گیاهی و تراکم زهکشی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. در ادامه با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به هریک از شش عامل موثر در سیل خیزی حوضه وزن موثر اختصاص داده شد. سپس با تلفیق این لایه­ها در محیط GIS، نقشه پهنه­بندی پتانسیل سیل خیزی حوضه با دوره بازگشت­های ۱۰، ۲۵، ۵۰ و yr ۱۰۰ تهیه شد. نتایج نشان داد که حدود ۱۵ تا ۱۹% مساحت حوضه طی دوره­ بازگشت­های ۱۰ تا yr ۱۰۰  در طبقه پتانسیل سیل خیزی متوسط و ۱ تا ۱۳% در طبقه پتانسیل زیاد قرار گرفت. در طی دوره­ بازگشت­های ۱۰ و yr ۲۵ هیچ منطقه­ای از حوضه در طبقه پتانسیل سیل خیزی خیلی زیاد قرار نگرفتند اما در دوره­ بازگشت­های ۵۰ و yr ۱۰۰ به­ترتیب ۳۲/۰ و ۹۶/۰% از سطح حوضه در طبقه پتانسیل سیل­خیزی خیلی زیاد قرار گرفتند. به طورکلی می­توان نتیجه گرفت با توجه به تراکم خوب جنگل و پوشش گیاهی، سیل خیزی منطقه کم بوده و مناطق با پتانسیل سیل خیزی بالا در مکان­هایی که جنگل تخریب گردیده، واقع شده اند.

کلیدواژه ها:

پتانسیل سیل خیزی ، پهنه بندی ، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ، جنگل های ارسباران ، دوره بازگشت