تاثیرپذیری ویژگیهای خشکسالی هیدرولوژیکی در حوضه آبریز زاینده رود در دوره تاریخی از بارگذاریهای انجام شده و مدیریت سد

خشکسالی پدیده ای حدی است که در ایجاد آن عوامل اقلیمی دخیل هستند و عواملی هم به طور مستقیم و هم به طور غیر مستقیم بر نحوه گسترش و تغییر خصوصیات خشکسالی موثر هستند، که بحث بازنگری مفهوم خشکسالی مطرح میشود. فعالیت ها و تغییرات انسانی به عنوان یکی از عوامل تغییر دهنده شرایط هیدرولوژیکی که متعاقبا بر شرایط و ویژگیهای خشکسالی هیدرولوژیکی اثرگذار است،در تفسیر، شناسایی و مدیریت خشکسالی هیدرولوژیکی باید مدنظر قرار گیرند. به بیانی دیگر داشتن دیدگاه هیدرولوژیکی نسبت به خشکسالی مستلزم این مسئله است که عوامل مختلف ایجاد کننده خشکسالی از هم متمایز گردند. در این پژوهش، با در نظرگرفتن عوامل انسانی به عنوان یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در شرایط و ویژگیهای خشکسالی هیدرولوژیکی، تاثیر سد و بارگذاری های اعمال شده به مقاصد مختلف کشاورزی، صنعت و شرب در پایین دست حوضه مطالعاتی مورد بررسی قرار گرفت. برای ارزیابی تاثیرپذیری خشکسالی هیدرولوژیکی از سد و بارگذاری های اعمال شده به ترتیب، از ترکیب روش بالادست-پایین دست با روش پیشنهادی تعادل متوالی و روش پیشنهادی تک متغیره بهره گرفته شد. نتایج به خوبی کارایی دو روش تعادل متوالی و روش تک متغیره را با توجه به واقعیت حوضه مطالعاتی نشان دادند. در مقادیر ویژگیهای حداکثر خشکسالی هیدرولوژیکی، شرب تاثیرگذارترین فعالیت انسانی شناخته شد. از سوی دیگر مقادیر متوسط ویژگیها که نشان دهنده شرایط بلندمدت میباشند، فعالیت کشاورزی، شرب و صنعت به ترتیب تاثیرگذارترین فعالیتها بودند. نتایج تاثیرگذاری سد نیز با در نظرگرفتن بارگذاریهای اعمال شده بر سیستم، نشان دهنده لزوم بازنگری در مدیریت منابع آب حوضه بود. شناخت عوامل تاثیرگذار و در نظرگرفتن دیدگاه جدید خشکسالی هیدرولوژیکی که در حقیقت دیدگاهی جامع نسبت به مدیریت منابع آب است، نقش بسزایی در کاهش، سازگاری و مدیریت خشکسالی های هیدرولوژیکی در سطح کشور خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

خشکسالی هیدرولوژیکی ، مدیریت سد ، مصارف ، روش حد آستانه