مسئولیت مدنی و جبران خسارت زیست محیطی ناشی از نشت مواد نفتی در دریا با توجه به کنونسیون های بین المللی و حقوق داخلی ایران

نفت، یکی از مهم ترین آلاینده های محیط زیست است که حمل و نقل آن، بیشتر از طریق دریا صورت می گیرد؛ لذا محیط زیست دریایی همیشه در معرض آلودگی است. با توجه به حوادث سال های اخیر، جامعه جهانی به تدریج اسناد بین المللی را تهیه و تصویب کرده تا موضوع «مسئولیت ناشی از آلودگی نفتی» در دریا و نحوه جبران خسارت های وارد شده معین شود. در عین حال، اسنادی هم تصویب شده که با «پیش بینی» و «الزام به رعایت استانداردهایی» چه در حمل و نقل، چه در کشتی ها و عوامل آنها، سعی در «پیشگیری» از وقوع حادثه با همکاری در جهت «کاهش آثار زیان بار» آن دارد. مهم ترین پرسش این است که در این ارتباط، چه اسناد و مقرراتی وجود دارد و کارکرد، ویژگی و کاستی هر یک از آنها چیست؟ محور بحث «کنوانسیون مسئولیت مدنی» ۱۹۶۹ است که از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که بسیاری دیگر از اسنادی که بعد از این تاریخ تصویب شده اند، ضمن حفظ اصول آن، بیشتر در جهت تکمیل نواقص کنوانسیون مذکور بوده اند.توسعه پایدار منابع نفت و گاز در فراساحل مستلزم مدیریت صحیح زیست محیطی در طول عملیات اکتشاف و تولید نفت و گاز، حمل ونقل و جابه جایی آن است و نتیجه عدم مدیریت صحیح نشت و ریزش نفت و گاز در آب دریا بوده که به آلودگی، خسارات سنگین زیست محیطی و در نهایت، به مسئولیت منجر می شود.مسئولیت فوق می تواند در قالب پیشگیری از آلودگی و در صورت عدم پیشگیری مسئولیت مدنی آلوده کنندگان مطرح شود.مبانی مسئولیت ناشی از آلودگی نفتی دریاها یکی از مباحث عمده حقوق نفت و گاز است

کلیدواژه ها:

آلودگی نفتی ، اسناد بین المللی ، حمل ونقل دریایی ، مسئولیت مدنی ، محیط زیست.