بررسی فیتوشیمیایی مقایسه توان آنتی اکسیدانی و محتوای فنلی عصاره حلال های گوناگون بذر کتان (Linum usitatissimum L.) و بیوسنتز نانوذرات نقره و طلا با استفاده از عصاره آن

مقدمه: کتان (Linum usitatissimum L.) گیاهی از خانواده Linaceae است که در محصولات بهداشتی، غذایی و صنعتی استفاده می شود. از ترکیبات دارای فعالیت زیستی که در بذر کتان یافت می شود، می توان به لینولنیک اسید، لینولئیک اسید، لیگنان، پپتید های حلقوی، پلی ساکاریدها، آلکالوئیدها و سیانوژنیک گلیکوزیدها اشاره کرد. تحقیقات اخیر بیانگر آن است که دانه های بذر کتان سبب کاهش کلسترول، تثبیت قند خون، جلوگیری از پوکی استخوان، کمک به کاهش وزن، تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از سرطان می شوند. هدف از انجام این تحقیق بررسی فیتوشیمیایی، توان آنتی اکسیدانی و محتوای فنلی عصاره حلال های مختلف بذر کتان و بیوسنتز نانوذرات نقره و طلا با استفاده از این عصاره است. مواد و روش ها: برای بررسی توان آنتی اکسیدانی و محتوای فنلی بذر کتان، عصاره بذر کتان با استفاده از سه حلال مختلف اتیل استات، دی کلرومتان و نرمال هگزان، با روش سوکسله استخراج شد. برای شناسایی ترکیبات شیمیایی عصاره، از آزمون های فیتوشیمیایی استفاده گردید. در ادامه، برای سنتز نانوذرات طلا و نقره، به ترتیب از نمک های.۳H۲O ،HAuCl۴، AgNO۳ و عصاره دی کلرومتان بهره گرفته شد. برای مشخصه یابی نانوذرات سنتزشده، از تکنیک های گوناگونی ازجمله اسپکتروفتومتری فرابنفش- مرئی (UV-Vis) استفاده گردید؛ همچنین از میکروسکوپ الکترونی عبوری(TEM)  و تکنیک آنالیز اندازه نانوذرات، برای بررسی شکل، اندازه و تعیین میزان توزیع نانوذرات استفاده شد. یافته های پژوهش: پس از استخراج عصاره های مختلف بذر کتان، برای شناسایی کیفی متابولیت های ثانویه موجود در عصاره، از آزمون های فیتوشیمیایی مختلف و معرف های گوناگون استفاده گردید. نتایج بیانگر حضور فلاونوئیدها، آلکالوئید و استروئید و حضور نداشتن تانن و ساپونین بود. بیشترین و کمترین مقدار ترکیبات فنلی، به ترتیب مربوط به عصاره دی کلرومتان و ان- هگزان بذر کتان بود. بالاترین خاصیت آنتی اکسیدانی برای عصاره استخراج شده از بذر کتان با استفاده از حلال دی کلرومتان به دست آمد. پس از سنتز نانوذرات طلا و نقره، رنگ محلول های کلوئیدی نانوذرات تهیه شده، به ترتیب بنفش و زرد شد. طیف های جذبی حاصل از محلول های نانوذرات طلا و نقره، طول موج های ماکزیمم به ترتیب ۵۲۵ و ۴۲۰ نانومتر را نشان دادند که خود بیانگر طول موج مشخص برای این نانوذرات هستند. مطالعات میکروسکوپ الکترونی عبوری نشان داد که نانوذرات طلا و نقره سنتزشده، شکل کروی با توزیع یکنواخت و قطرهای میانگین، به ترتیب ۴۰ و ۹۰ نانومتر دارند. بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده به وضوح نشان داد که استفاده از حلال های گوناگون، بر میزان استخراج محتوی فنلی کل تاثیر داشته است؛ همچنین ارتباط مستقیمی میان میزان فنل کل و نتایج به دست آمده از سنجش توان آنتی اکسیدانی موجود در عصاره ها دیده شد. نانوذرات طلا و نقره نیز با کمک عصاره حاصل از بذر کتان، به سادگی تهیه شدند.

کلیدواژه ها:

Extract ، Flaxseed ، Gold nanoparticles ، Linum usitatissimum L ، Nanotechnology ، Natural antioxidant ، Silver nanoparticles ، بذر کتان ، نانوذرات طلا ، نانوذرات نقره ، نانوفناوری ، عصاره ، آنتی اکسیدان طبیعی ، Linum usitatissimum L.