بررسی مضامین شعر کودک با تکیه بر کتب فارسی ابتدائی

اغلب خوانندگان و منتقدان وظیفه هنر به صورت کلی و شعر به شکلی خاص را، انتقال پیام میدانند و برای هنر شعر و شاعری نوعی مسئولیت معنایی خاص قائل هستند. برای این افراد هدف و مقصود و به عبارت کلیتر »محتوا و پیام« شعر مهمتر است؛ اما عده ای مانند پیروان مکتب پارناس و حتی رمانتیک ها چنین تعهدی برای شعر در نظر نمیگیرند وشعر را فقط متکی و قائم به خودش میدانند. شعر کودک نیز از حوزه هنر جدا نیست به طوری که این دو تفکر و رویکرد در آن نیز قابل جمع هستند. در سنین پایین تر زبان بر پیام شعری ترجیح داده میشود و کودک بیش از آنکه از معنا لذت ببرد از زبان و ضرباهنگ و موسیقی شعر بهره میبرد. به طوری که میتوان گفت لالایی در این سنین کاربرد بیشتری دارند. هر چه سن کودک بالاتر میرود پیام برای او از اهمیت بیشتری برخوردار میشود و او در پی شناخت محیط اطراف و پیام حوادث و قواعد زندگی است. به همین دلیل در کتب فارسی ابتدایی اشعار پیام خاصی دارند و به شیوهای طرح میشوند که دنیا را به کودک بشناسانند. از آنجا که این کتابها دارای بعد و توان آموزشی هستند، پیام در آنها بسیار بااهمیت و تاثیرگذار است. به دلیل تجربیات اندک و ذهن نارس و خام کودکان، موضوعات شعری کودک نیز محدود و با مضامین شعر بزرگسالان متفاوت است. سوال این مقاله این است که مهمترین مضامین موجود در کتب فارسی دوره ابتدایی کدامند؟ پیشفرض پژوهش این است که با توجه به کودک به عنوان مخاطب خاص و حساس، این اشعار بیشتر طبیعتگرا، سرگرم کننده، سیاسی- اجتماعی، مذهبی، آموزشی- علمی و تربیتی- اخلاقی هستند و این در راستای پرورش ذهن خام مخاطبان اینگونه شعرهاست.

کلیدواژه ها:

شعرکودک ، محتوا ، کتب فارسی دوره ابتدایی.