ارزیابی سیستم های تغذیه ای شیمیایی و آلی بر عملکرد و بهره وری مصرف آب ارقام برنج (Oryza sativa L.) تحت شرایط تنش کم آبیاری

به منظور بررسی اثرات سیستم­های تغذیه­ای شیمیایی و آلی بر عملکرد، بهره­وری آب مصرفی ارقام برنج تحت تنش کم آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در در مزرعه شرکت زراعی دشت ناز واقع در شهرستان ساری در سال ۱۳۹۵ اجرا شد. تیمارهای تنش کم­آبیاری در سه سطح: تنش در زمان آغاز پنجه­دهی ( ۱۵روز بعد از نشاکاری)، مرحله رشدی انتقال مجدد (پایان گلدهی و شروع پر شدن دانه­ها) و عدم تنش (شاهد) به عنوان عامل اصلی به صورت قطع آبیاری و آبیاری مجدد پس از ظهور ترک مویی انجام شد. نوع سیستم تغذیه­ای در چهار سطح ورمی­کمپوست و کمپوست آزولا به ترتیب به مقادیر ۶ و ۸ تن در هکتار، اسید هیومیک (۵/۴ در هزار)، کود رایج شیمیایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و رقم در دو سطح (شیرودی و طارم محلی) به صورت فاکتوریل به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تفاوت معنی­داری بین ارقام شیرودی و طارم از نظر عملکرد شلتوک در سطوح مختلف تنش کم آبیاری و سیستم های تغذیه ای وجود داشت. در شرایط ­آبیاری متداول، بیشترین عملکرد شلتوک، در رقم شیرودی و طارم محلی به ترتیب ۹/۶۵۷۷ و ۴/۳۷۷۶ کیلوگرم در هکتارحاصل گردید. تنش کم­آبیاری در مرحله رشدی آغاز پنجه دهی سبب کاهش عملکرد به میزان ۸۷/۶ و ۶۷/۱ درصد و در مرحله انتقال مجدد سبب کاهش عملکرد به میزان ۶۵/۱۷ و ۹۷/۲ درصد به ترتیب برای ارقام شیرودی و طارم در مقایسه با شرایط عدم تنش گردید. با کاربرد اسید هیومیک، کمپوست آزولا و ورمی کمپوست، عملکرد شلتوک به ترتیب به مقدار ۱۲/۱۶، ۰۲/۹ و ۶۲/۳ درصد در مقایسه با مصرف کود رایج شیمیایی در رقم شیرودی و هم چنین به میزان ۸۵/۷، ۴۷/۳ و ۲۱/۲ درصد نسبت به کود شیمیایی در رقم طارم محلی افزایش یافت. بیشترین میزان بهره وری آب مصرفی در ارقام شیرودی و طارم به ترتیب با میانگین های ۱۰۵۰/۰ و ۸۰۱۶/۰ کیلوگرم بر مترمکعب (بدون احتساب بارندگی، رواناب خروجی و آب خاک ورزی)تحت شرایط عدم اعمال تنش مشاهده گردید. در مجموع نتایج نشان داد بیشترین عملکرد شلتوک برای هر دو رقم شیرودی و طارم تحت شرایط عدم تنش در سیستم تغذیه ای اسید هیومیک حاصل گردید.

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: آزولا ، اسید هیومیک ، رقم شیرودی ، ورمی کمپوست