بررسی و تحلیل «معناشناسی تاویل» و اعتبار معرفتی آن در اندیشه ملاصدرا

«تاویل» یکی از اصلی­ترین فرایندهای تفکر انسان است. فیلون در سنت یهودی، اوریگنس و اگوستین در سنت مسیحی و ابن­عربی و ملاصدرا در سنت اسلامی از جمله نمایندگان برجسته تفکر تاویلی­اند. در این مقاله سعی شده استدیدگاه ملاصدرا درباره «تاویل» و اعتبار معرفتی آن با ارائه شواهدی گویا از آثار او دقیقا تحلیل شود. ملاصدرا «تاویل» را به عنوان «کلیدی» برای کشف افقهای پنهان در اختیار قرار داده است. وی معتقد است، گشوده بودن راه «تاویل» برای فهم حقایق آن سویی, تصریح آیات قرآن کریم است. تلقی خاص ملاصدرا نسبت به انسان و قرآن و عالم، در نوع نگرش او به «حقیقت» و فهم آن، تاثیر بسزائی داشته است. ملاصدرا با به کار گرفتن «روش تاویل» و بیان اعتبار معرفتی آن، فهم از «حقیقت» را در قالب های معینی محدود نکرده، بلکه با اصالت بخشیدن به باطن امور، زمینه پویش و آفرینندگی را فراهم ساخته است. وی با طرد قشری­گری، که بر پذیرش منطق تک­گفتاری تاکید دارد، فهم­های مختلف را - با بیان احکام و شرایط آن - از طریق رخنه در باطن امور رسمیت بخشیده است.

کلیدواژه ها:

تفسیر ، تاویل ، هرمنوتیک ، ظاهر ، باطن ، اعتبار معرفت شناختی