سناریوهای مدیریت منابع آب بر مبنای رویکرد آینده پژوهی: مطالعه موردی شهرستان تبریز

هدف: بروز بحران آب و گسترش نااطمینانی­ها در زمینه­ی پایداری و آینده­ی تامین منابع آب، مدیران را ملزم به اتخاذ تصمیم­­های حیاتی در زمینه­ی مدیریت منابع آب با توجه به فرایندها و عوامل مختلف موثر و مرتبط در این زمینه به ویژه پیامدهای تغییرات اقلیمی، جمعیت، تصمیمات سیاسی و غیره نموده است. از این­ رو، هدف این مطالعه بررسی نظام مند عوامل اثر­گذار در ابعاد منابع و مصارف آب و تعریف آینده­های بدیل در این حوزه بر مبنای عوامل شناخته شده است. روش: تدوین سناریو از جمله ابزارهای پیشنهادی است که می­تواند به منظور بررسی پیامدهای آتی، در اتخاذ تصمیم­گیری­ها و اجرای سیاست­های مختلف راهبردی در زمینه ی مدیریت منابع آب، موثر واقع شود. این چارچوب در سطح منطقه­ای برای منابع آب شهرستان تبریز مورد ارزیابی قرار گرفته و با توجه به ماهیت پژوهش، از روش­های تحلیل ساختاری، سناریو­نویسی و دلفی استفاده می­شود. یافته­ها: طبق نتایج ۱۵ عامل کلیدی در وضعیت منابع آب شهرستان تبریز دخیل هستند. بررسی حالت­های احتمالی در هر عامل در نهایت به ۴۷ وضعیت احتمالی انجامید. با تحلیل تمام وضعیت­های احتمالی،  ۷۵۸۵ سناریو ممکن، ۹ سناریو باورکردنی و ۴ سناریو با احتمال وقوع قوی در وضعیت آتی منابع آب شهرستان تبریز شناسایی شدند. نتیجه­گیری:با توجه به وضعیت موجود، ملاحظه شد که شکاف قابل توجهی تا تحقق اهداف بنیادین توسعه و دستیابی به سناریوهای مطلوب وجود داشته و از این­رو راهبرد­ها و تدابیر لازم در دستیابی به مطلوب­ترین آینده­ها معرفی گردید.

کلیدواژه ها:

مدیریت یکپارچه ی منابع آب. تحلیل ساختاری ، برنامه ریزی سناریو مبنا ، آینده پژوهی