پاسخ شش رقم گندم به تنش رطوبتی انتهای دوره رشد

به منظور بررسی واکنش های بیوشیمیایی، مورفولوژیک و فیزیولوژیک شش رقم گندم، در شرایط تنش رطوبتی، پژوهشی در محیط کنترل شده در دانشکده­ کشاورزی دانشگاه شیراز در سال ۱۳۹۲ - ۱۳۹۱ به اجرا درآمد. تیمارهای رطوبتی در دو سطح (۵۰ و ۱۰۰% ظرفیت زراعی) و ارقام گندم شامل هامون، پیشتاز، مرودشت، شیراز، چمران و سیروان بودند. نتایج نشان داد که تنش رطوبتی کاهش معنی­دار سطح برگ پرچم (۲۳/۷%)،  تعداد دانه در سنبله (۳۷/۱۷%)، وزن هزار دانه (۸۸/۲۰%)، عملکرد دانه (۷۳/۱۷%)، عملکرد بیولوژیک (۱۵%) و شاخص برداشت (۷۵/۱۰%) و نیز افزایش محتوای کلروفیل (۴۸/۱۴%) را در گندم به همراه داشت. پاسخ ارقام مختلف به تنش رطوبتی متفاوت بود و در شرایط تنش کم­آبی کمترین کاهش در عملکرد و اجزای عملکرد مربوط به ارقام سیروان و چمران و بیشترین کاهش در ارقام شیراز و مرودشت مشاهده شد. در مقابل، تنش رطوبتی سبب افزایش میزان فعالیت آنتی اکسیدان­های آنزیمی پراکسیداز، کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز گردید. بین ارقام مختلف گندم نیز از این نظر تفاوت معنی­داری وجود داشت. به طوری که افزایش میزان فعالیت این آنزیم­ها در ارقام سیروان و چمران بیشتر از سایر ارقام بود. به نظر می­رسد که ارقام سیروان و چمران از طریق افزایش فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدانی خود، به عنوان یک مکانیسم دفاعی، از تنش رطوبتی آسیب کمتری دیده باشند و در این شرایط از عملکرد و اجزای عملکرد بالاتری نیز برخوردار بودند.

کلیدواژه ها:

Grain yield ، Peroxidase ، Superoxide dismutase ، عملکرد دانه ، پراکسیداز ، سوپراکسید دیسموتاز