بهینه سازی مصرف نیتروژن برای رشد و عملکرد کلزا و نخودفرنگی در کشت مخلوط

به منظور بررسی اثر کاهش مصرف نیتروژن بر رشد و عملکرد کشت خالص و مخلوط کلزا و نخودفرنگی آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد طی فصل زراعی ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ اجرا گردید. پنج نسبت کاشت مختلف (۱۰۰% کلزا؛ ۶۶% کلزا + ۳۳% نخودفرنگی؛ ۵۰% کلزا + ۵۰% نخودفرنگی؛ ۳۳% کلزا + ۶۶% نخودفرنگی؛ ۱۰۰% نخودفرنگی) به عنوان فاکتور اول و سه سطح نیتروژن (۱۰۰%، ۷۵% و ۵۰% نیاز کلزا و نخودفرنگی) به عنوان فاکتور دوم مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کشت مخلوط سبب افزایش ارتفاع بوته (۶۴/۲۳ درصد) نخودفرنگی شد ولی ارتفاع کلزا را نسبت به تک‎کشتی به میزان ۳۲/۷ درصد کاهش داد. ماده خشک مجموع کلزا و نخودفرنگی نیز در تیمارهای مخلوط نسبت به تک‎کشتی به ترتیب به میزان ۵۶/۳۸ و ۱۵/۶ درصد افزایش پیدا کرد. در کشت خالص کلزا با افزایش مصرف کود نیتروژن عملکرد دانه (۹/۲۱ درصد) افزایش یافت، اما در کشت مخلوط بیشترین مقادیر این صفات با تیمار ۷۵% نیاز نیتروژنی گیاه مشاهده شد. عملکرد مجموع و نسبت برابری زمین (LER) محصول در کشت مخلوط با کاربرد ۵۰% و ۷۵% نیاز نیتروژنی گیاه بالاتر از تک‎کشتی هر دو گیاه بود ولی در ۱۰۰% نیاز نیتروژنی گیاه عملکرد مجموع و LER تیمار نخودفرنگی ۶۶% - کلزا ۳۳% و نخودفرنگی ۵۰% - کلزا ۵۰% نسبت به تک‎کشتی آنها کاهش پیدا کرد. به‎طورکلی استفاده از کشت مخلوط نخودفرنگی-  کلزا ۶۶ : ۳۳ و یا ۵۰ : ۵۰ علاوه بر امکان پذیر ساختن به دست آوردن عملکرد دانه مناسب این دو محصول می­تواند با کاهش مصرف کود نیتروژن در حفظ محیط زیست نیز موثر باشد.

کلیدواژه ها:

Dry matter ، Environment ، Planting ratio ، Sole cropping ، کشت خالص ، ماده خشک ، محیط زیست ، نسبت کاشت