بررسی مصادیق تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق

سال انتشار: 1390
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 289

فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JLJ-75-73_004

تاریخ نمایه سازی: 27 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

یکی از مسائل پیچیده در ادله ی اثبات دعوا در حقوق اسلامی و حقوق موضوعه، مساله ی تعارض اصل و ظاهر است؛ هرگاه ظاهر از ادله ی مشهور شرعیه و امارات منصوب از سوی شارع باشد، مانند خبر واحد، شهادت و اقرار، در تقدم آن بر اصل تردیدی نیست؛ اما اگر ظاهر مستفاد از قرائن، عرف و عادت، غلبه و شیوع و امثال آن باشد، میان فقها و حقوق دانان در تقدم ظاهر یا اصل اختلاف است. به نظر می رسد مشهور فقها در مقام تعارض اصل و ظاهر، ظاهر را بر اصل مقدم می دانند؛ با این وجود مصادیقی یافت می شود که در آن اصل بر ظاهر مقدم است. علت این است که بسیاری از فقها صرفا به ظاهری که مورد تایید شارع است، اعتماد می نمایند. در این نوشتار با بررسی مصادیق تعارض اصل و ظاهر، تقدم اصل بر ظاهر نتیجه می شود.

کلیدواژه ها:

اصل ، ظاهر ، تعارض ، تعارض اصل و ظاهر ، فقه ، حقوق

نویسندگان

عزیزالله فهیمی

دکتری حقوق خصوصی، استادیار دانشگاه قم

محمدرضا زندوکیلی

کارشناس ارشد فقه و حقوق

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آشتیانی، محمدحسن، کتاب القضاء، منشورات دارالهجره، قم، ۱۴۰۴ ...
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم، کفایه الاصول، موسسه ی نشر اسلامی، قم، ...
  • ابن براج، عبدالعزیز، المهذب، موسسه ی نشر اسلامی، قم، ۱۴۰۶ ...
  • ابن حمزه طوسی، ابی جعفر محمدبن علی، الوسیله الی نیل ...
  • ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، ...
  • اصفهانی، محمد (فاضل هندی)، کشف اللثام، انتشارات آیت الله مرعشی، ...
  • انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، مجمع الفکر الاسلامی، قم، ۱۴۲۸ ...
  • بجنوردی، محمدحسن، قواعد الفقهیه، نشر الهادی، چاپ اول، قم، ۱۴۱۹ ...
  • بحرانی، یوسف، الدرر النجفیه، شرکه دارالمصطفی لاحیاء التراث، بیروت، ۱۴۲۳ ...
  • جبعی العاملی، حسن بن زین الدین، تمهید القواعد، مکتب ...
  • جبعی العاملی، حسن بن زین الدین، الروضه البهیه فی ...
  • جبعی العاملی، حسن بن زین الدین، مسالک الافهام الی ...
  • ۱۳ - جبعی العاملی، حسن بن زین الدین، معالم ...
  • گیلانی قمی، ابی القاسم بن الحسن، جامع الشتات، ناشر شرکه ...
  • حر عاملی، محمدبن الحسن، وسائل الشیعه، منشورات المکتبه الاسلامیه، چاپ ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد چهارم، گنج ...
  • دیانی، عبدالرسول، «ترتیب دلایل»، مجله ی کانون وکلای دادگستری ...
  • زراعت، عباس، «تعارض ظاهر و اصل»، مجله ی دانشکده ی ...
  • حسینی عاملی، سیدمحمد جواد، مفتاح الکرامه فی شرح القواعد العلامه، ...
  • حکیم، محمدتقی، الاصول العامه للفقه المقارن، انتشارات دارالاندلس، ۱۹۹۶م ...
  • حکیم، سیدمحسن، مستمسک العروه الوثقی، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۹۹۱ ...
  • حلی، حسن بن یوسف بن علی المطهر، ارشاد الاذهان الی ...
  • حلی، حسن بن یوسف بن علی المطهر، تذکره الفقها، مکتب ...
  • حلی، حسن بن یوسف بن علی المطهر، مختلف الشیعه فی ...
  • حلی، حسن بن یوسف بن علی المطهر، قواعد الاحکام، منشورات ...
  • حلی، یحیی بن سعید، جامع الشرائع، موسسه ی سیدالشهدا العلمیه، ...
  • حلی، محمدبن منصوربن احمد (ابن ادریس)، السرائر، موسسه ی نشر ...
  • رشتی، میرزا حبیب الله، کتاب القضاء، منشورات دارالقرآن الکریم، قم، ...
  • صابریان، علی رضا، «تعارض اصل و ظاهر در متون فقه»، ...
  • صدوق، محمدبن علی بن الحسین بابویه قمی، المقنع، موسسه ی ...
  • صدوق، محمدبن علی بن الحسین بابویه قمی، من لایحضره الفقیه، ...
  • طباطبایی، سیدعلی، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، دارالهادی، ...
  • طباطبایی، محمدکاظم، العروه الوثقی، دارالمعارف الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۷ ...
  • طباطبایی، محمدکاظم، العروه الوثقی مع تعلیقات عده من الفقها، موسسه ...
  • طباطبایی، محمد بن علی، المناهل، موسسه ی آل البیت، ...
  • طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، جلد دوم، دفتر نشر و فرهنگ ...
  • طوسی، ابی جعفر محمدبن حسین، تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه، ...
  • طوسی، ابی جعفر محمدبن حسین، الخلاف، موسسه ی نشر اسلامی، ...
  • طوسی، ابی جعفر محمدبن حسین، النهایه فی مجرد الفقه و ...
  • طوسی، ابی جعفر محمدبن حسین، مبسوط فی فقه الامامیه، مکتبه ...
  • فخرالمحققین، محمدبن حسن بن یوسف المطهر الحلی، ایضاح الفوائد فی ...
  • فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، دارالجیل، بیروت، بی ...
  • فیومی، احمدبن محمد، مصباح المنیر، جلد اول، دارالهجره، بیروت، ۱۴۰۵ ...
  • قاضی، محمدبن علی، کاشف اصطلاحات الفنون، مکتبه الرضویه لاحیاء آثار ...
  • کاتوزیان، ناصر، «ماهیت و اثر اماره حقوقی»، مجله ی ...
  • کاشف الغطاء، محمدحسین، تحریرالمجله، ناشر مکتبه النجاح، تهران، بی ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، ناشر دارالاضواء، چاپ اول، بیروت، ۱۴۱۳ ...
  • مجلسی، محمدتقی، روضه المتقین، بنیاد فرهنگ اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۰۶ ...
  • محقق ثانی، علی بن الحسین الکرکی، جامع المقاصد فی شرح ...
  • محقق ثانی، علی بن الحسین الکرکی، الرسائل، انتشارات آیت الله ...
  • محقق حلی، ابی القاسم نجم الدین جعفربن الحسن الحلی، شرائع ...
  • محقق حلی، ابی القاسم نجم الدین جعفربن الحسن الحلی، المختصر ...
  • مراغه ای، میرعبدالفتاح، العناوین، موسسه ی نشر اسلامی، قم، ۱۴۱۷ ...
  • مغنیه، محمدجواد، فقه امام جعفرصادق (ع)، جلد ششم، دارالعلم، بیروت، ...
  • مقدس اردبیلی، احمد، مجمع الفائده و البرهان، جامعه ی مدرسین، ...
  • مکی العاملی، محمد، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ناشر ...
  • مکی العاملی، محمد، غایه المراد فی شرح نکت الارشاد، قم، ...
  • مکی العاملی، محمد، قواعد الفوائد فی الفقه و الاصول و ...
  • مکی العاملی، محمد، اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه، مرکز بحوث ...
  • موسوی خمینی، روح الله، تحریرالوسیله، موسسه ی نشر اسلامی، قم، ...
  • مومن سبزواری، محمدباقر، کفایه الاحکام، چاپ سنگی، بی تا ...
  • نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، دارالاحیاء التراث، ...
  • نجفی تبریزی، شیخ راضی، تحلیل الاحکام فی شرح قضاء ...
  • نمایش کامل مراجع