ارزیابی ژنوتیپ های برنج (Oryza sativa L.) بر اساس برخی شاخص های مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی

برنج یکی از مهمترین محصولات غذایی است که غذای ثابت بیش از نیمی از جمعیت جهان را شامل می شود. هدف از این مطالعه بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی صفاتی نظیر ارتفاع گیاه، طول خوشه، تعداد پنجه موثر، تعداد کل دانه، تعداد دانه‎ پر، تعداد دانه پوک، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد اقتصادی، شاخص برداشت، شاخص کلروفیل، دوره رشد، فنول کل، ظرفیت آنتی‎اکسیدانی بر اساس ۲،۲-دی فنیل-۱-پیکریل هیدرازیل (DPPH)، با ۳۰ ژنوتیپ برنج در قالب طرح بلوک‎ کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه برنج آمل بود. نتایج نشان داد که ارقام آمل ۱ و بیجار از ایران به ترتیب دارای فعالیت آنتی‎اکسیدانی و محتوای فنول کل بالاتری نسبت سایر نمونه‎های مرور شده در این تحقیق بودند. بالاترین تعداد دانه کل، پر و وزن هزار دانه در ژنوتیپ IR۵۶ مشاهده شد. ژنوتیپ­ها بر اساس صفات زراعی و با روش UPGMA به پنج خوشه تقسیم شدند. بیشترین میانگین عملکرد مربوط به خوشه چهارم و کمترین آن مربوط به خوشه پنجم بود. تجزیه و تحلیل مولفه اصلی، ۰۱/۷۹ درصد از تغییرات کل را توجیه کرد که صفات عملکرد اقتصادی، تعداد دانه کل و تعداد دانه پر بیشترین نقش را ایفا نمودند. دو جزء اصلی، ۴۳ درصد اطلاعات مربوط به داده­های خام از صفات مرتبط با عملکرد را ارائه دادند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که استفاده از صفاتی مانند عملکرد اقتصادی، تعداد دانه کل و تعداد دانه پر می­تواند به عنوان یک استراتژی اصلاحی جهت نیل به ارقام برنج با عملکرد بالا به کار گرفته شود.

کلیدواژه ها:

آنتی اکسیدان ، فنول کل ، تجزیه به مولفه های اصلی ، تجزیه خوشه ای ، بای پلات