تاثیر استفاده از پساب فاضلاب شهری شهرکرد بر رشد، عملکرد و تجمع سرب و کادمیم در گیاه دارویی بادرنجبویه( (Melissa officinalis

امروزه به علت خشک سالی و کمبود آب استفاده از آب های نا متعارف به ویژه پساب حاصل از تصفیه فاضلاب شهری در کشاورزی اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. از عوامل محدودکننده استفاده از این پساب ها وجود عناصر سنگین در آنها می باشد. در این پژوهش، اثر پساب تصفیه شده شهرکرد بر رشد، عملکرد و تجمع سرب و کادمیم در گیاه بادرنجبویه در قالب طرح کاملا تصادفی با ۵ تیمار (۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد پساب در آب آبیاری) و سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع ساقه، قطر ساقه، تعداد ساقه، تعداد برگ و پنجه در تیمار ۱۰۰ درصد پساب به دست آمد. وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه نیز در تیمار ۱۰۰ درصد پساب بیشترین بود. درصد اسانس حاصل از دارو برگ ها تحت تاثیر درصد استفاده از پساب در آب آبیاری قرار گرفت و بیشترین مقدار آن (۲۳/۱ %) نیز در تیمار ۱۰۰ درصد پساب حاصل شد. میزان تجمع سرب در ریشه و اندام های هوایی و فاکتور انتقال آن در گیاه بادرنجبویه دارای اختلافی معنی دار نبود. با این وجود، بیشترین غلظت سرب در ریشه (۰۵۷/۰ میلی گرم بر کیلوگرم) و اندام هوایی (۰۱۳/۰ میلی گرم بر کیلوگرم) به تیمار ۱۰۰ درصد و کمترین مقدار آنها به تیمار صفر درصد پساب مربوط می شد. غلظت سرب در تمامی تیمارها کمتر از حد مجاز آن در گیاهان دارویی (۲ میلی گرم بر کیلوگرم) بود. غلظت کادمیم در تمامی نمونه های گیاهی غیرقابل تشخیص بود. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد، آبیاری با پساب شهری شهرکرد افزون بر تامین آب و مواد غذایی مورد نیاز گیاه بادرنجبویه، به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از طریق افزایش زیست توده، میزان اسانس آن را نیز افزایش می دهد. شایان ذکر است که غلظت سرب و کادمیم تجمع یافته در این گیاه نیز بسیار کمتر از حد مجاز آنها بود.

کلیدواژه ها:

Wastewater ، Irrigation ، Balm ، Growth ، Essential oil ، Lead and cadmium ، پساب ، آبیاری ، بادرنجبویه ، رشد ، اسانس ، تجمع سرب و کادمیم