مناسبات ایران و ترکیه از منظر منابع آبی

با جهانی شدن اقتصاد و انتقال قدرت از مفاهیم نظامی به قدرت اقتصادی دسترسی به منابع طبیعی یکی از عوامل قدرت محسوب میگردد. از آنجا که توسعه اقتصادی و پیشرفت صنعتی به منابع طبیعی وابسته است، مالکیت یا دسترسی آسان به منابع طبیعی با ارزش، به عنوان یکی از شاخصهای حفظ و بسط قدرت در نظر گرفته شده است. بنابراین دسترسی به منابع طبیعی آبی قابل اعتماد، یکی از منابع قدرت محسوب میشود. مناسبات جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه به عنوان دو فضای جغرافیایی مهم و اثرگذار در منطقه، تحت تاثیر عوامل زیست محیطی مختلفی قرار دارد که از جمله مهمترین آنان میتوان به منابع آب اشاره کرد. واقع شدن این دو بازیگر در منطقه خشک و نیمه خشک جهان بر اهمیت موضوع افزوده و باعث ایجاد چالشها و کشمکشهایی برای هردو بازیگر شده است. در این پژوهش که از نظر نوع کاربردی و از نظر روش کلی تحقیق توصیفی و تحلیلی است، با استفاده از منابع کتابخانهای شامل مقالات علمی، کتابها و سایتهای اینترنتی معتبر، به دنبال پاسخگویی به این سوال هستیم که منابع آب چگونه و از طریق چه پارامترهایی بر مناسبات دو کشور ایران و ترکیه اثرگذارند؟ نتایج پژوهش نشان داد که وجود رودخانهها با سرچشمه از ترکیه، سدسازی و آببندها، منابع آب زیرزمینی، بارشهای اسیدی، کنترل سرچشمه رودخانهها در کشور فرادست، آلوده کردن منابع آبی با فاضلاب و مواد دیگر، منحرف ساختن راههای آبی رودخانهها، رقابت برای استفاده و تخصیص منابع آبی به علت توسعه کشاورزی، صنعت و شهرنشینی، اختلاف بر سر سهم استفاده از رودخانههای مرزی، تغییر مسیر طبیعی رودخانههای مرزی، عدم لایروبی رودخانهها، پارامترهای تاثیرگذار بر مناسبات آبی ایران و ترکیه هستند.

کلیدواژه ها:

هیدروپلیتیک ، مناسبات ، ایران ، ترکیه