تاثیر زبان و ادبیات فارسی در ادبیات دیوانی عثمانی

تعامل، تاثیر و تاثر فرهنگ، زبان و ادب ملل مختلف امری اجتناب­ناپذیر است. زبان و ادبیات فارسی، از جهت تاثیرگذاری بر دیگر زبانها و فرهنگها  و تاثیرپذیری از سایر فرهنگها، دارای پیشینه دور و دراز و قابل اعتنایی است. تعامل زبان فارسی با زبان و ادبیات ترکی از آن جمله است. این مساله در دورهای به ضرورت سیاسی، با ورود و هجوم لغات و اصطلاحات ترکی و در دورهای دیگر به شکل مجرای تاثر از دگرگونیهای دنیای جدید و تحولات اروپا و غرب قابل مشاهده است. منظور از ادبیات دیوانی عثمانی، ادبیات ششصدساله ترکی از قرن سیزده تا میانه­های قرن نوزدهم میلادی و به عبارتی ادبیات ترکی دوره اسلامی تا زمان ادبیات دوره تنظیمات است. این تاثیرپذیری چنانکه از آثار و بررسیهای خود عثمانی­ها و محققان دورههای بعدی ترک نیز برمیآید، تنها در حوزه تاثر ناخودآگاه و غیر مستقیم نیست، بلکه تشبه به شاعران فارسی و تقلید از آثار آنان از باب تعمد و تفاخر و تقلیدی آگاهانه و مستقیم است. در این مقاله با نگاهی به ادبیات دیوانی ترک در دورههای سلجوقی و عثمانی، تاثیر سروده­های شاعران فارسی بر شاعران این دوره بررسی شده نیز با ارائه تاریخچه مختصر ادبیات قبل از تنظیمات ترک معرفی شده و شاخصههای مهم آن از جمله تقلید و تاسی از زبان فارسی، نشان داده شده است.  

کلیدواژه ها:

ادبیات دیوانی ترک ، ادبیات سنتی ایران ، تعامل ادبی ، قالب ، محتوا ، شعر عروضی