پهنه بندی آسیب‎پذیری سکونتگاه‎های روستایی در برابر زلزله با مدل AHP در محیط GIS، مطالعه موردی بخش چورزق شهرستان طارم

شناخت مسائل روستاها و ارائه راهکارهای مناسب برای آنها از اقدامات اساسی در راستای نیل به توسعه پایدار روستایی است. یکی از دغدغههای اصلی مدیران و برنامه‎ریزان منطقه‎ای، مخاطرات طبیعی در مناطق مختلف است. شهرستان طارم در شمال استان زنجان به دلیل ساختار خاص زمین‎شناسی و توپوگرافی آن، آسیب‎پذیری بالایی در برابر خطر زمین لرزه دارد. در این تحقیق، تلاش شده است تا با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی و روش تحلیل چندمعیاری فضایی و با بکارگیری پنج شاخص محیطی و جمعیتی به پهنه‎بندی سکونتگاه‎های روستایی در برابر خطر زلزله اقدام شود. برای این کار، ابتدا پارامترهای موثر شامل: وجود گسل، جنس زمین، شیب، زمین‎لغزش و تراکم جمعیت انتخاب شده و سپس لایه‎های اطلاعاتی آنها در محیط GIS تهیه و کلاس‎بندی شد. وزن‎دهی به معیارها با استفاده از منطق فازی و مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) صورت گرفته و نقشه نهایی پهنهبندی خطر زلزله در چهار کلاس پهنه‎های با خطر پائین، خطر متوسط، خطر بالا و خطر خیلی بالا به دست آمد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‎دهد که بخش عمده‎ای از محدوده شهرستان طارم و سکونتگاه‎های روستایی منطقه در پهنه‎های با خطر بالا (۴۵.۷۱ درصد) و خیلی بالا (۱۴.۷۱ درصد) قرار گرفته است. با توجه به پهنه‎های خطر بالقوه، ضروری است تا محل مناسبی برای اسکان اضطراری در منطقه مکان‎یابی و تجهیز شود.

کلیدواژه ها:

آسیب‎پذیری روستاها ، زمین‎لرزه ، منطق فازی ، طارم