نقش منظر طبیعی و فرهنگی سکونتگاه های کوهستانی در شکل گیری هویت روستایی (مورد مطالعه: شهرستان مریوان)

در دهه ­های اخیر با رشد و پیشرفت تکنولوژی و ورود مدرنیزاسیون به جوامع، روستاها در اغلب نقاط جهان و ایران تغییرات زیادی را پشت سر گذاشته و چهره نوظهوری یافته­ اند که این امر سبب تغییر و تحولات بسیاری در زمینه هویت روستایی شده است. از این ­رو، در پژوهش حاضر به تبیین نقش منظر طبیعی و فرهنگی سکونتگاه ­های کوهستانی در شکل­ گیری هویت روستایی، در شهرستان مریوان پرداخته شده ­است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از حیث روش گردآوری اطلاعات توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش ۱۰۲۳ خانوار روستایی شهرستان مریوان بود که از آن میان ۲۸۰ خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه­ گیری تصادفی طبقه­ ای بود و روستاهای مورد مطالعه از ۱۸ نقطه روستایی از ۶ دهستان خاوومیرآباد، زریوار، سرکل، سرشیو، کوماسی و گلچیدر انتخاب شدند. برای گردآوری داده­های مورد نیاز، از شیوه ­های مصاحبه و تکمیل پرسشنامه­ ای استفاده شد که اعتبار آن با استفاده آزمون الفای کرونباخ تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ ها از روش مدل­سازی معادلات ساختاری با رویکرد روش حداقل مربعات جزیی و نرم ­افزار Smart PLS۲ استفاده شد. یافته­های پژوهش نشان داد، منظر طبیعی و منظر فرهنگی هر دو بر هویت روستایی تاثیر دارند ولی تاثیر منظر فرهنگی به مراتب بیشتر است. با توجه به تحلیل فضایی داده ­ها در نرم ­افزار ArcGIS با استفاده از ابزار کریجینگ، روستاهای باشماق، کولان و قمچیان بیشترین تاثیر را از نظر منظر طبیعی بر هویت روستایی این مناطق داشته است و روستاهای گلان، نیزل و چور کمترین تاثیر را از جهت منظر طبیعی بر هویت روستایی این مناطق دارا بودند. همچنین روستاهای قمچیان، سیور و جوئین بیشترین تاثیر و روستاهای خیرآباد و چور کمترین تاثیر را از نظر منظر فرهنگی بر هویت روستایی شهرستان مریوان دارا بودند.

کلیدواژه ها:

Natural landscape ، Cultural landscape ، Mountain settlements ، Rural identity ، Marivan County. ، منظر طبیعی ، منظر فرهنگی ، سکونتگاه های کوهستانی ، هویت روستایی ، شهرستان مریوان.