بررسی شبکه معنایی حرف اضافه فارسی »پیش « در چارچوب معنی شناسی شناختی

حروف اضافه جایگاه ویژهای در زبان دارند و از واژگان چندمعنا در زبانها به شمار می آیند بنابراین مطالعه این حروف از اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف پژوهش حاضر بررسی حروف اضافه »پیش«، یکی از حروف اضافه ی پرکاربرد زبان فارسی، در چارچوب شناختی می باشد و قصد دارد مفهوم پیش نمونه و مفاهیم متمایز این حرف اضافه را مشخص و پیش صحنه و شبکه معنایی آن را ترسیم و تصادفی نبودن معانی گوناگون این حرف اضافه را نشان دهیم. ماهیت این پژوهش توصیفی- تحلیلی و نوع روش پیکره- بنیاد است، و پیکره انتخاب شده فرهنگ سخن انوری است. همچنین از رویکرد چندمعنایی سامانمند تایلر و ایوانز (2003) در چارچوب معنی شناسی شناختی برای تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش مؤید آن است که ملاکهای مشخص شده از سوی تایلر و ایوانز (2003) برای تعیین پیش نمونه در مورد حرف اضافه »پیش« نیز صادق است و این حرف اضافه دارای یک شبکه معنایی منسجمی است که در آن مفاهیم گوناگون حرف اضافه »پیش« حول محور یک معنای سرنمونی که همان معنای"بودن یا حضور داشتن کسی یا چیزی در مکانی" است، در قالب ساختاری شعاعی قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

رویکرد شناختی ، مقوله شعاعی ، شبکه معنایی ، چندمعنایی ، حروف اضافه