گمانه‌های جواز اباحه‌گری خطابیه و مواجهه امام صادق(ع) با آن

ابوالخطاب (متوفای 138) مهم‌ترین غالیِ باورمندِ به اباحه‌گری در زمان امام صادق(ع)، رهبر و پایه‌گذار گروه خطابیه است. این گروه مشهورترین، تأثیرگذارترین و بادوام‌ترین گروه‌های غالیانه در دوره حضور امامان: بودند. خطابیه مانند ابوالخطاب، اباحه‌گر و شریعت‌گریز بودند. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته، درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال است که چه گمانه‌هایی منجر به اباحه‌گری ابوالخطاب شد و امام صادق(ع) با خطابیه چگونه برخورد کرد؟ در بررسی منابع متقدم تاریخی، حدیثی و فرقه‌شناختی مشخص شد که ابوالخطاب و پیروانش با این گمانه که معرفتِ امام یا شناخت حق مکلفین را از انجام وظایف دینی بی‌نیاز می‌کند و با این تصور که واجبات و محرمات قابل تأویلند، اباحه‌گر شده‌اند. امام صادق(ع) گمانه‌های نادرست آنان را با جدّیت زیر سؤال برد و از هم‌نشینی و همراهی با آنان نهی کرده است. ایشان در مواردی خطابیه را لعن کرده، از آنان بیزاری جسته است.

کلیدواژه ها:

امام‌شناسی ، امام صادق(ع) ، ابوالخطاب ، اباحه‌گری ، خطابیه ، غالیان