ارزیابی توان اکولوژیک واحدهای هیدرولوژیک حوضههای آبخیز به منظور اولویتبندی عملیات اجرایی آبخیزداری. مطالعه موردی: حوضه آبخیز دشت مختاران، بیرجند
محل انتشار: مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره: 10، شماره: 36
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 383
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_GPS-10-36_009
تاریخ نمایه سازی: 30 فروردین 1400
چکیده مقاله:
توجه به حوضههای آبخیز به عنوان اصلیترین عامل جهت توسعه پایدار در مباحث مدیریتی حائز اهمیت میباشد. ارزیابی توان اکولوژیکی و اولویتبندی حوضههای آبخیز با توجه به معیارهای مختلف اکولوژیکی، از موارد مهم در برنامهریزی و مدیریت جامع حوضههای آبخیز میباشد. در این مطالعه، از روش ترکیبی Fuzzy-TOPSIS جهت تصمیمگیری چند شاخصه در حوضه آبخیز دشت مختاران واقع در شهرستان بیرجند استفاده گردید. 13 معیار محیط زیستی شامل کمیت و کیفیت آب زیرزمینی منابع پاییندست و بالادست، شدت سیلخیزی، حفاظت خاک، کمیت آب سطحی، علوفه تولیدی، تبخیر و تعرق پتانسیل، ترکیب گیاهی، فرسایش آبی و بادی، ظرفیت چرا در حوضه مطالعاتی اندازهگیری و حوضه به 3 بلوک ارتفاعات شمالی، جنوبی و دشت حوضه که هر کدام دارای معیارهای خاص خود میباشند نیز تقسیمبندی گردید. سپس معیارهای هر بلوک با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی وزندهی و هر یک از 13 معیار محیط زیستی نیز فازیسازی و مشکل اصلی هر زیرحوضه با توجه به مطالعات انجام شده در حوضه تعیین و براساس نوع مشکل، زیرحوضهها در هر بلوک گروهبندی شدند. براساس روش ارزشگذاری طیف لیکرت، اهمیت نسبی زیرحوضهها نسبت به هر یک از معیارها به صورت اعداد فازی مثلثی مشخص و ضریب نزدیکی زیرحوضههای هر گروه برآورد و نقشه اولویتبندی عملیات اجرایی آبخیزداری کل حوضه ترسیم گردید. نتایج نشان داد که زیرحوضههای دارای اولویت کم و خیلی کم 05/54 درصد محدودۀ مورد مطالعه را در برگرفتهاند، که بیشتر بر دشت حوضه و ارتفاعات شمالی حوضه منطبق هستند و زیرحوضههای دارای اولویت زیاد و خیلی زیاد 52/39 درصد محدودۀ مورد مطالعه را در برگرفتهاند، که بیشتر بر ارتفاعات شمالی و ارتفاعات جنوبی حوضه و بخشهایی از دشت حوضه منطبق میباشند و همچنین زیرحوضههای دارای اولویت متوسط 42/6 درصد محدوده مورد مطالعه را در برگرفتهاند، که بیشتر بر ارتفاعات جنوبی حوضه و دشت حوضه منطبق هستند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
بهروز ابراهیمی
کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
هادی معماریان خلیل آباد
استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
سیدمحمد تاجبخش
استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
امیرحسین آقاخانی افشار
دکتری عمران، گرایش سازههای هیدرولیکی، دانشکده مهندسی عمران، گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :