تحلیل نظری و تجربی تأثیر توان رقابتی بازار محصول بر بازده سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران

بازده سهام یکی از معیارهای اساسی برای تصمیم‌گیری در بورس اوراق بهادار است. بازده سهام خود به‌تنهایی محتوایی اطلاعاتی دارد که بیشتر سرمایه­گذاران بالفعل و بالقوه در تجزیه و تحلیل مالی و پیش‌بینی­های خود از آن استفاده می­کنند. مطالعات متعددی در مورد بازده سهام انجام گرفته است که نشان می­دهد بازده سهام تحت تأثیر متغیرهای گوناگون قرار می­گیرد. توان رقابتی بازار محصول از جملۀ این عوامل است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر توان رقابتی بازار محصول بر بازده سهام است. معیارهای رقابت بازار محصول در این پژوهش، شامل شاخص­های تمرکز در صنعت، قابلیت جانشینی کالا، اندازۀ بازار، شاخص Q توبین و موانع ورود (شدت سرمایه‌گذاری) هستند. برای این منظور،  نمونه­ای شامل 87 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در دورۀ زمانی سال­های 1382 تا 1391 به روش داده­های تابلویی ارزیابی شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می­دهد از میان شاخص­های معرفی‌شده، تمرکز صنعت، قابلیت جانشینی کالا، اندازۀ بازار و شاخص Q توبین بر بازده سهام شرکت‌های مذکور، تأثیر منفی و معنادار داشته است؛ ولی موانع ورود بر بازده سهام تأثیر معناداری نداشته است؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت شرکت‌های با توان رقابتی بالا، بازده پایینی کسب کرده­اند.

کلیدواژه ها:

بازده سهام ، توان رقابتی بازار محصول ، شاخص هرفیندال- هیرشمن ، شاخص لرنر