ارزیابی بهره‌وری آب فیزیکی و اقتصادی محصولات زراعی در دشت مغان و تحلیل رابطه بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی آب

در این پژوهش به ارزیابی وضعیت بهره‌وری آب محصولات زراعی در دشت مغان با استفاده از شاخص‌های بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی پرداخته شد. همچنین رابطه‌ بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی برپایه داده‌های میدانی نیز تحلیل شده است. بهره‌وری فیزیکی آب محصولات گندم، کلزا، سویا، برنج، ذرت علوفه‌ای، ذرت دانه‌ای، خربزه، یونجه، گوجه‌فرنگی، جو، شلیل، هندوانه، خیار و چغندرقند به‌ترتیب 27/1، 5/0، 67/0، 069/0، 5/4، 45/0، 2/3، 25/0، 46/3، 19/1، 55/0، 1/3، 42/0 و 5/5 کیلوگرم بر مترمکعب و هم‌چنین بهر‌ه‌وری اقتصادی آب به‌ترتیب 1098، 572، 702، 313، 542، 2286، 322، 97، 832، 685، 547، 279، 267 و 1111 تومان بر مترمکعب محاسبه شده است. نتایج ماتریس اثر متقابل و نمودار چگالی بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی آب نشان داد که جو، برنج، یونجه، شلیل، خیار و کلزا از لحاظ هر دو نوع شاخص بهره‌وری در سطح نسبتا ضعیف یا ضعیف قرار دارند و ذرت علوفه‌ای، خربزه و هندوانه از لحاظ بهره‌وری فیزیکی در وضعیت خوب یا نسبتا خوب قرار می‌گیرند در حالی که از لحاظ بهره‌وری اقتصادی در وضعیت نسبتا ضعیف قرار دارند و تنها دو محصول چغندرقند و گوجه‌فرنگی در سطح خوب یا نسبتا خوب از لحاظ هر دو شاخص قرار می‌گیرند. نتایج پژوهش وضعیت نسبتا ضعیف بهره‌وری آب در سطح دشت را نشان داد. بسته به این که شاخص بهره‌‎وری فیزیکی یا بهره‌وری اقتصادی آب در برنامه­ریزی و سیاست‌گذاری مدنظر قرار گیرد، رویکردها و الگو­های پیشنهادی کاملاً متفاوت خواهد بود و باید در هر منطقه هر دو شاخص مورد ارزیابی گرفته و تفاوت‌های شاخص­ها در برنامه­ریزی­ها لحاظ گردد.

کلیدواژه ها:

آب مصرفی ، عملکرد محصول ، ماتریس بهره‌وری ، مدل‌های ریاضی ، نمودار چگالی بهره‌وری