بررسی مفاهیم ریاضی در شاهنامه فردوسی

فردوسی خالق بزرگترین اثر حماسی، همپای انجام رسالت ملی به وظیفه ی مهم اخلاقی و اجتماعی نیز پرداخته است. در اثنای توصیف صحنه های نبرد، تعلیم و تربیت مبتنی بر توانایی استدلال، آزادی انتخاب، استقلال تصمیم گیری و مسئولیت پذیری، را نیز مد نظر قرار داده است. هدف از این پژوهش بررسی و نمود مفایهم ریاضی در لابه لای اشعار نغز این شاعر بزرگ می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل 600 صحنه از کتاب شاهنامه فردوسی و جامعه نمونه نیز شامل 120 صفحه که به روش سیستماتیک تعیین گردیده و تعداد 2350 بیت از اشعار این شاعر بزرگ دارای مفاهیم ریاضی می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر آن است که از بین مفاهیم ریاضی که بررسی شده؛ تعداد 29 مورد موضوع از مفاهیم ریاضی یافت شد که، مجموعه اعداد فرد با (880 فراوانی و 30/65 درصد) از بین مجموعه اعداد و در بین مفاهیم ریاضی، واحد زمان با ( 189 فراوانی و 6/58 درصد) بیشترین و مبحث تناسب با (2 فراوانی و 0/06 درصد) کمترین میزان از ابیات شاهنامه فردوسی را به خود اختصاص می دهند. در بررسی تعداد اعداد مشاهده شده، تعداد 71 عدد بکار رفته که، عدد یک با (1013 فراوانی و 54/69 درصد) و عدد دو با (332 فراوانی و 17/92 درصد) بیشترین میزان را دارا بوده است. پژوهش انجام شده نشان از دقت نظر و توجه عمیق فردوسی نه تنها در زمینه ادبی و اجتماعی بلکه در بسیاری از جنبه های مختلف علمی از جمله مفاهیم علم ریاضیات می باشد؛ که این امر می تواند سبب آشنایی هرچه بیشتر ما با مفاخری گردد که پرچمدار خردورزی در عصرهای مختلف بوده اند، خردورزانی که در دل تاریخ ماندگار شده اند. امید است فرزندان این مرز و بوم در حفظ و ارتقاء این سرمایه های ملی ایران که از سال های کهن در این دیار وجود داشته، بکوشند.

کلیدواژه ها:

مفاهیم ریاضی ، شاهنامه ، فردوسی