تبریز، مدرنیته و تأثیر آن بر شهرسازی مدرن ایران
محل انتشار: مجله تاریخ اسلام و ایران، دوره: 30، شماره: 48
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 441
فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HII-30-48_007
تاریخ نمایه سازی: 15 فروردین 1400
چکیده مقاله:
با روی کار آمدن آقامحمدخان قاجار و تشکیل حکومت واحد مرکزی قدرتمند، ایران وارد مرحلۀ جدیدی از حیات سیاسی و اجتماعی خود شد و این دوران با بر تخت نشستن فتحعلیشاه به گونهای متفاوت ادامه یافت. تأسیس دارالسلطنۀ تبریز در سال 1213ق. با حضور وزرای بزرگی چون میرزا عیسی و میرزا ابوالقاسم قائممقام فراهانی، عباسمیرزای نایبالسلطنه را در مسیری قرار داد که تبریز را در خارج از «بساط کهنۀ» دربار تهران، به کانونی برای «طرح نو» تبدیل کند. شکستهای سنگین از روسیه بحران فکری اساسی و عمیقی را در ذهن عباسمیرزا و قائممقام بزرگ و جامعه به وجود آورد و چرایی سترگی را مطرح کرد که میتواند سرآغاز بیداری ایرانیان تلقی شود. همزمان با ایجاد تغییراتی در ارتش و تشکیل نظام جدید، تجددطلبی در تبریز تنها در اندیشه باقی نماند، بلکه گسترۀ آن به شهر و شهرسازی کشیده شد و چهرۀ شهر تا حدی دگرگون شد. بعدها این تغییرات، تبدیل به الگویی برای اقدامات مشابه در تهران و سپس در برخی شهرهای ایران شد. نگارندگان این مقاله درصدد بازخوانی مدرنیته در مکان دارالسلطنه تبریز میباشند. تأثیرات این بازخوانی در شهر تبریز مادیت یافت و الگویی برای تغییرات شهری در ایران عصر قاجار و پهلوی شد. اصول و مبانی شهرسازی نوگرا به «شیوه تبریزی» و «مکتب تبریز» نقطۀ شروع دگرگونی شهر و شهرسازی ایران شد. بر همین اساس، هدف نگارندگان مقاله حاضر بررسی این ادعا با بهرهگیری از متون و منابع و تجزیه و تحلیل دادهها براساس رویکرد توصیفی و تبیینی است.
نویسندگان
پریا ویولت شکیبا
دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
سید محسن حبیبی
استاد گروه شهرسازی، دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
منوچهر طبیبیان
استاد گروه شهرسازی، دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
عباس قدیمی قیداری
دانشیار گروه تاریخ، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :