بررسی رسوم باده گساری در غزلیات و قصاید خاقانی و اسکندرنامه و هفت پیکر نظامی

می، واژه ای است فراگیر، نزد تمام شاعران، علاوه بر معنای حقیقی، در معنای مجازی همچون لب یار، وصال دوست، غم ، عشق و ... نمود یافته است. شاعرانی چون نظامی، خاقانی، سعدی و حافظ، فراوان از مفهوم شراب استفاده نموده اند .در اشعار نظامی وخاقانی، علاوه بر این که بارها به عمل باده گساری اشاره نموده اند، گاهی آئین و نحوه ی آن را نیز به شعر می کشند و خواننده رابا تصویر باده نوش و تمام اعمال او هنگام سر کشیدن جام شراب قرین می کنند. بر پایه ی این گستره ی نمونه به مطالبی، گاه تازه، در مورد باده گساری و بخصوص آئینی که در مراسم باده گساری انجام می شده است دست یافته ایم که برای ارائه معنی بهتری از اشعار مورد بررسی مناسب به نظر می رسد و برخی ابهامات را مرتفع نموده اند. جرعه ریزی، غبوق، صبوح، شادی خواری، جام غم و شادی، چاشنی گیری، جام شکستن، زلف غرق در باده و ... از جمله عباراتی هستند که به آئین باده گساری مربوط می شوند و در این کار به تبیین و گاهی شرحی متفاوت از آنها پرداخته شده است. فضایی خالی که در آثار ادبیات فارسی دیده می شود شرحی بر شراب غیر معنوی است که لازم بود چنین اثری که مطالب مربوط به شراب و شرابخواری در نظم فارسی را در یک اثر مستقل و تخصصی بیان کند، نوشته شود. این پایان نامه به این موضوع در اشعار نظامی و خاقانی پرداخته است. برمبنای آثار خاقانی و نظامی، در اشعاری که به توصیف باده گساری پرداخته اند، به نظر می رسد هیچگاه قبح و حسن عمل باده گساری مطرح نبوده است.

کلیدواژه ها:

می ، خاقانی ، نظامی.