تحلیل شبکه‌ای جاذبه‌ها در برنامه‌ریزی گردشگری ( مطالعه موردی: جاذبه های شهرستان کاشان)

برنامه‌ریزی گردشگری نیازمند درک تعامل میان عرضه و تقاضا و تأثیر و تأثر هریک در ارتباط با دیگری است؛ از این‌رو، برنامه‌ریزی مقصد گردشگری از عوامل مهم برنامه‌ریزی توسعه است. در سیستم گردشگری تنها تقاضا و افزایش تقاضا اهمیت ندارد، بلکه به‌عنوان عرضه‌کنندة مدیریت مقصد به هماهنگ‌کردن و همیاری عناصر گردشگری نیاز است. در این بین، تحلیل شبکه از جمله به‌روزترین و کارآمدترین تحلیل‌هاست که از طریق پیوند کانون‌های کوچک، قدرت آن‌ها را در برابر مراکز برتر افزایش می‌دهد. با توجه به ضعف قدرت جاذبه و پراکندگی بسیاری از مقاصد گردشگری، ساماندهی آن‌ها در قالب شبکه به هم‌افزایی توان این مقاصد کمک می‌کند؛ از این‌رو، تحلیل شبکه‌ای و کاربردهای آن در توسعة گردشگری منطقه‌ای ضروری است. تاکنون جایگاه واقعی شهرستان کاشان با وجود جاذبه‌ها و پتانسیل‌های فرهنگی و گردشگری هنوز مشخص نشده و پراکندگی جاذبه‌ها و نزدیکی به کلان‌شهرهایی چون تهران و اصفهان سبب شده است بیشتر گردشگران سفری یک‌روزه به این شهر داشته باشند. در این مطالعه با هدف افزایش قدرت رقابت این جاذبه‌ها در چارچوب نظریة شبکه از روشتوصیفی-تحلیلیاستفاده، و داده‌های پژوهش با روشپیمایش میدانی گردآوری شده است. جامعة آماری را یک میلیون و 164 هزار و 124 گردشگر شهرستان کاشان در مدت یک سال گذشته تشکیل داده‌اند که با استفاده از مدل نمونه‌گیری کوکران، داده‌های این مطالعه از نمونه‌ای به تعداد 483 جمع‌آوری شده است. داده‌هابا استفاده از نرم‌افزارهای SPSS, NODEXL,UCINET,GIS تحلیل، و تراکم،درجه،تقابل،انتقال‌پذیری و E-I محاسبه و گراف روابطجاذبه‌ها ترسیم شده است. نتایج نیز بیان می‌کند که میزان ارتباط جاذبه‌ها ضعیف و کم است؛ به همین دلیل بیشتر گردشگران از جاذبه‌های شاخص منطقه بازدید می‌کنند. درنتیجه رسوب هزینه‌های گردشگران در منطقه کم، و برای توسعة منطقه ناکافی است؛ از این‌رو باید در مدیریت توسعة منطقه و گردشگری تلاش کرد تا با تقویت ارتباط بین جاذبه‌های منطقه، این شکاف کاهش یابد و با برقراری شبکة کامل و هم‌پیوند زمینه برای استفادة بهینه از جاذبه‌های منطقه فراهم شود.

کلیدواژه ها:

تحلیل شبکه ، جاذبه ، شهرستان کاشان ، ظرفیت گردشگری