تحلیلی بر الگوی تغییرپذیری بارش در حوضه های آبریز ایران (نمونه موردی: زیرحوضه های کویر مرکزی، نمک و هراز و قره سو)

خطر افزایش خشکی و خشکسالی، تهدیدی جدی برای مناطق خشک و نیمه خشک است که آسیب پذیری آنها را تشدید می کند. مطالعه بارش و تغییرات آن می تواند ظرفیت رخداد این مخاطره آبوهوایی را بهتر نشان دهد. در این مطالعه الگوی پر اکنش متغیرهای بارش و روند آنها در سه زیرحوضه آبریز ایران بترتیب از دو حوضه آبریز اصلی ایران شامل حوضه آبریز مرکزی و دریای خزر با جغرافیا و اقلیم متنوع بررسی شده است. در این راستا از داده های بارش روزانه 38 ایستگاه سینوپتیک در زیرحوضه های مرورد مطالعه در دوره آماری 1989-2018 استفاده شده است. جهت یافتن مهم ترین متغیرهای بارشی در وقوع و شدت خشکسالی از شاخص CPEI و برای تحلیل تغییرپذیری و روند آنها از روش های مقدار و روز بارشی نرمال شده و آزمون منکندال استفاده شده است. نتایج نشان داد بین روند مقدار بارش و پراکندگی آن در زیرحوضه های مختلف تفاوت وجود دارد. روند پراکندگی زمانی بارش در مناطق نیمه خشک جنوب حوضه هراز و قره سو و کل حوضه دریاچه نمک روند افزایشی داشته است. درزیرحوضه آبریز کویر مرکزی حداقل روند افزایشی برای مقدار بارش و پراکندگی آن وجود دارد. روند عمومی تغییرات در سه زیرحوضه مورد بررسی نشان داد که تعداد روزهای بارش و طول دوره های مرطوب در حال کاهش هستند.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، تغییرپذیری بارش ، من کندال ، حوضه آبریز