تحلیل تغییرات شاخص قیمت و تورم در زمستان ۱۳۹۷

نرخ تورم در سهماهه پایانی سال ۱۳۹۷ روند پرنوسانی داشت. در حالی که در دی ماه نرخ تورم ماهیانه
به ۲ درصد رسیده بود، اما مجددا در بهمنماه رو به افزایش گذاشته و در اسفند به ۹ / ۳ درصد رسید.
همچنین از منظر گروه های کالایی، با توجه به رشد ۳۵ / ۸ درصدی شاخص قیمت مصرف کننده در زمستان، ۶۱ / ۱۷ درصد از رشد این شاخص ناشی از رشد قیمت کالاهای اساسی مصرفی (و نه همه ۲۵ قلم کالای اساسی که در شاخص قیمت تولیدکننده نیز قرار دارد) ۱ بوده است. این در حالی است که وزن این اقلام در شاخص کل تنها ۳ / ۸ درصد است. بنابراین رشد قابل ملاحظه قیمت کالاهای اساسی موجود در شاخص قیمت مصرف کننده نیز، که به دلیل تعدیل قیمت این کالاها با نرخ ارز در بازار آزاد رخ داده، از جمله عوامل موثر بر رشد شاخص قیمت مصرف کننده در زمستان ۱۳۹۷ بوده است. مهمترین عوامل اثرگذار بر نرخ تورم در زمستان ۱۳۹۷ ، افزایش و تغییر در ترکیب نقدینگی، نوسانات نرخ ارز و گذر آن بر نرخ تورم، کسری بودجه و همچنین افزایش قیمت کالاهای اساسی بوده است. در میان عوامل کوتاه مدت اثرگذار بر شاخص قیمت ها، نوسانات نرخ ارز که خود معلول و علت افزایش نقدینگی و به خصوص افزایش سهم «پول» از نقدینگی (و سایر عوامل مانند نزدیک شدن به  مدت پایان معافیت ۶ ماهه تحریم ایران و سایر شوک های سیاسی) بوده بر شاخص قیمت در اسفندماه اثرگذار بوده و باعث افزایش شاخص قیمت مصرف کننده در اسفندماه شده است. مهمترین اتفاق قابل توجه در زمستان ۱۳۹۷ در ارتباط با رشد شاخص قیمت ها، سررسید شدن اوراق گواهی یکساله سال ۱۳۹۶ بوده است. این اوراق که در انتهای سال ۱۳۹۶ با نرخ سود ۲۰ درصد منتشر شد، در اواخر بهمن ماه ۱۳۹۷ سررسید شده و حدود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان به حجم «پول» اضافه کرد (که البته بخشی از آن می تواند مجددا به شبه پول تبدیل شده باشد). همچنین افزایش کسری بودجه دولت در ۹ ماهه نخست سال ۱۳۹۷ نیز از جمله عوامل اثرگذار بر شاخص قیمت مصرف کننده در زمستان ۱۳۹۷ بوده است. در حدود ۴۱ درصد از بدهی دولت به بانک مرکزی در ۹ ماهه نخست سال ۱۳۹۷ ، در سه ماهه پاییز ۱۳۹۷ ایجاد شده که این رشد قابل توجه در بدهی دولت به بانک مرکزی در تورم زمستان ۱۳۹۷ موثر بوده است. 

کلیدواژه ها:

تورم ، نقدینگی