اولویت بندی اثرات بندهای آبخیزداری بر آبخوان از دیدگاه آبخیزنشینان (مطالعه موردی حوزه آبخیز ندوشن)

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 412

فایل این مقاله در 8 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

WREC02_097

تاریخ نمایه سازی: 6 اسفند 1399

چکیده مقاله:

امروزه، اجرای پروژه های مختلف منابع طبیعی در سطح نواحی روستایی را نمی توان جدای از آثار زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از این طرح ها در نظر گرفت. این پژوهش با هدف شناسایی اثرات محیطی طرح های آبخیزداری اجرا شده در حوزه آبخیز ندوشن از دیدگاه ذینفعان و بهره برداران، با روش توصیفی و تحلیلی بوده است. جامعه آماری بهره برداران قنوات حوزه آبخیز ندوشن بوده و به منظور برداشت درست و به جا، اقدام به بررسی دو روستای بیرون از حوزه (پایین دست) به صورت پایلوت کرده و با ادغام نتایج دو منطقه به بررسی و اولویت بندی اثرات حاصل شده از سازه های آبخیزداری پرداخته شد. تعداد پرسشنامه بهره برداران در داخل حوزه و در سه روستای صدرآباد، ندوشن و علویه 88 عدد می باشد. همچنین با استفاده از روش سرشماری، 20 پرسشنامه از بهرهبرداران خارج حوزه (پایین دست حوزه) به صورت پایلوت از دو روستای پایین دست پرسشگری انجام شد. روائی ظاهری پرسشنامه توسط جمعی از متخصصان آبخیزداری ومنابع طبیعی مورد بررسی قرار گرفت و اصلاحات لازم صورت پذیرفت. آزمون راهنما با جامعه آماری 10 پرسشنامه صورت پذیرفت و با استفاده از فرمول و یژه کرونباخ در نرم افزار spss، اعتبار پرسشنامه (پایایی) محاسبه شد. پرسشنامه موردنظر از پایایی قابل قبوملی 0/781 برخوردار است. در نهایت ارزیابی بهره برداران داخل حوزه کاهش نفوذپذ یری بندها نسبت به سال های ابتدایی را تأیید کردند. به طوری که تأثیر ابتدای احداث متوسط تا زیاد و تأثیر پس از گذشت چند سال را کم تا متوسط ارزیابی نمودند. همچنین تأثیر مستقیم باران بر آبده ی قنوات را متوسط ارزیابی کرده اند. در مورد تأثیر این بندها بر حقابه های پائین دست کم ارزیابی شده است. اما با تلفیق نظر بهره برداران در داخل و خارج از حوزه نتایج نشان داد بیشترین تأثیر این بندها به ترتیب ابتدا بر کاهش حجم و دبی سیلاب، برهم زدن حقابه ها و افزایش هدر رفت ناشی از تبخیر می باشد.

نویسندگان

حسین سروی صدرآباد

دانش آموخته کارشناسی ارشد، علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه یزد

ایمان اسلامی

استادیار دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس

اصغر زارع چاهوکی

استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد