شناسایی پناهگاه‌های اقلیمی بالقوه به‌منظور حفاظت از جمعیت‌های آهوی گواتردار (Gazella subgutturosa) در مواجه با تغییر اقلیم (مطالعه موردی: ایران مرکزی)

طرح‌ریزی حفاظتی بر مبنای پراکنش گونه‌ها در آینده از جمله مهم‌ترین رویکردهای سازشی در کاهش پیامدهای منفی تغییر اقلیم بر گونه‌ها است. در این مطالعه، پیامدهای تغییر اقلیم در آینده (تا سال 2070) بر پراکنش آهوی گواتردار (Gazellea subgutturosa) در مناطق مرکزی ایران (استان‌های اصفهان، سمنان، فارس و یزد) مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور، یک رویکرد مدل‌سازی اجماعی با استفاده از پنج الگوریتم مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای با در‌نظر گرفتن دو سناریوی اقلیمی RCP 2.6 و RCP 8.5 استفاده شد. به‌علاوه، با مقایسه پراکنش کنونی و آینده گونه، مناطق زیستگاهی که در آینده مطلوبیت آنها حفظ شده و پتانسیل عملکرد به‌عنوان پناهگاه اقلیمی دارند شناسایی شدند. بر اساس نتایج به‌دست آمده، حدود 61700 کیلومتر مربع (15/3 درصد) از کل منطقه مورد مطالعه به‌عنوان زیستگاه مطلوب گونه در شرایط کنونی براورد شد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که آهوی گواتردار تا سال 2070، به‌ترتیب حدود 46 و 70 درصد زیستگاه‌های خود را بر اساس سناریوی RCP 2.6 و RCP 8.5 از دست خواهد داد. نتایج همچنین نشان داد که تنها بخشی از زیستگاه‌های واقع در عرض‌های جغرافیایی بالا (در استان‌های سمنان و اصفهان) که شرایط اقلیمی مساعدی دارند پتانسیل عملکرد به‌عنوان پناهگاه اقلیمی در آینده را داشته‌اند که با در‌نظر گرفتن سناریوی حداکثر تغییر اقلیم (RCP 8.5)، تمامی پناهگاه‌های اقلیمی واقع در استان اصفهان به‌جز مناطق واقع در پناهگاه حیات وحش موته نیز از بین خواهند رفت. توسعه شبکه مناطق حفاظت‌شده کنونی و برقراری ارتباط زیستگاهی بر مبنای پراکنش پناهگاه‌های اقلیمی و همچنین ارتقاء سطح حفاظتی مناطق شکار‌ممنوع و پناهگاه‌های حیات وحش از جمله رویکردهای مدیریتی پیشنهادی در راستای حفاظت مؤثر از آهوی گواتردار در مواجه با تغییر اقلیم آینده هستند.

کلیدواژه ها:

Vulnerable ungulates ، Ensemble modelling approach ، Protected areas ، Landscape connectivity ، Climatic refugia ، سم‌داران آسیب‌پذیر ، رویکرد مدل‌سازی اجماعی ، مناطق حفاظت‌شده ، ارتباط سیمای سرزمین ، پناهگاه‌های اقلیمی