برنامه‌ریزی سیمای سرزمین برای حفاظت بر مبنای مدل کیفیت زیستگاه InVEST و اثرات بوم‌شناختی شبکه جاده‌ای در استان چهارمحال و بختیاری

از اهداف اولیه رویکردهای حفاظتی ایجاد یک سیمای سرزمین عملکردی است که تمامی‌ عناصر تنوع زیستی را مورد حمایت قرار بدهد و خطرات محیط زیستی متوجه آنها را به حداقل برساند. فعالیت‌های انسانی از جمله توسعه شبکه جاده‌ای یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای زیستگاه‌ها و گونه‌های ارزشمند موجود در استان چهارمحال و بختیاری محسوب می‌شود که لازم است در راستای برنامه‌ریزی حفاظت و کاهش اثرات منفی، وضعیت زیستگاه‌ها و خدمات اکوسیستمی بررسی شود. بنابراین، در این مطالعه، ابتدا کیفیت زیستگاه گونه Capra aegagrus، به‌عنوان خدمت اکوسیستمی، با استفاده از مدل InVEST مدل‌سازی شد. سپس، ارزیابی اثرات بوم‌شناختی شبکه جاده‌ای با استفاده از شاخص مکانی سیمای سرزمین، در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام گرفت. درنهایت، با استفاده از نقشه‌های به‌دست آمده، درجه آسیب‌پذیری مناطق حفاظت‌شده تعیین و راهکارهایی در راستای کاهش اثرات منفی ارائه شد. نتایج این مطالعه نشان داد که 45 درصد از وسعت استان از جمله پارک ملی و منطقه حفاظت‌شده تنگ صیاد و سبزکوه دارای مطلوبیت مناسبی برای گونه Capra aegagrus است. با وجود این، حدود 28 درصد از سطح استان، تحت تأثیر اثرات بوم‌شناختی منفی شبکه جاده‌ای قرار دارد که لزوم شناسایی مناطق اولویت‌دار برای حفاظت و بهسازی را افزایش می‌دهد.

کلیدواژه ها:

Ecosystem services ، Habitat quality ، InVEST ، Ecological impact assessment ، Roads network ، خدمات اکوسیستمی ، کیفیت زیستگاه ، InVEST ، ارزیابی اثرات بوم‌شناختی ، شبکه جاده‌ها