انتقال پذیری نشانگرهای ریزماهواره جو برای ارزیابی روابط ژنتیکی در خویشاوندان وحشی گندم جنس‌های Triticum و Aegilops

ژنومیک مقایسه­ای هم‌خطی بین ژنوم گونه­های خویشاوند نزدیک گیاهی را با دقت بالایی نشان داده و امکان تبادل نشانگرها بین آن­ها را فراهم می‌سازد. هدف این تحقیق ارزیابی انتقال­پذیری نشانگرهای ریزماهواره جو بین گونه­های جنس­های Triticum و Aegilops برای تعیین روابط ژنتیکی آن­ها بود. آزمایش در سال 1395در دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام شد.  از 165 جفت آغازگر ریزماهواره جو مورد بررسی در 40 ژنوتیپ از نه گونه از جنس‌­های Triticum و Aegilops، 62 جفت آغازگر  (5/37 درصد) در ژنوم یکی از گونه­های مورد مطالعه تکثیر موفق داشت و 50 جفت آغازگر (3/30 درصد) الگوی نواری چند شکل ایجاد کردند. با استفاده از 50 جفت آغازگر چند شکل، 223 آلل با دامنه 2 تا 14 و میانگین 46/4 الل به ازای هر جایگاه تکثیر شد. میانگین اطلاعات چند شکلی و تنوع ژنی به ترتیب 55/0 و 60/0 برآورد شد. ژنوتیپ­های مورد مطالعه با استفاده الگوریتم تجزیه خوشه­ای و ضریب فاصله تکاملی به چهار گروه تفکیک شدند. گونه­های جنس­های Triticum و Aegilops در دو گروه جداگانه قرار گرفته و در داخل هر جنس نیز گروه­بندی با ساختار ژنوم آن­ها تطابق داشت. در تجزیه به بردارهای اصلی، دو بردار اصلی اول به ترتیب 6/24 و 8/21 درصد از تنوع مولکولی را توجیه کردند و توزیع ژنوتیپ­ها براساس این دو بردار با گروه­بندی تجزیه خوشه­ای مطابقت داشت. نتایج این آزمایش نشان داد که از نشانگرهای انتقال­پذیر جو می­توان با موفقیت در مطالعات ژنتیکی و به­نژادی در گندم و خویشاوندان آن استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

Barley ، Genetic diversity ، SSR markers ، Transferability and Wheat wild relatives ، انتقال‌پذیری ، تنوع ژنتیکی ، جو ، خویشاوندان وحشی گندم و نشانگرهای ریزماهواره.