تحلیلی بر مشکلات و موانع توسعه آبیاری تحت‌فشار

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 246

فایل این مقاله در 10 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_WMAJ-6-1_007

تاریخ نمایه سازی: 23 بهمن 1399

چکیده مقاله:

کاهش منابع آبی، تغییر تدریجی سهم مصارف آب در بخش کشاورزی به دیگر بخش‏های مصرف و جایگزینی کشت گیاهان با ارزشِ بالاتر نسبت به گیاهان راهبردی، شرایط را به سمت ناامنی غذایی سوق می­دهد. عدم بهره‌وری مناسب از آب و افزایش سرانه آب برای هر نفر به‌مرورزمان منجر به خشک شدن رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و همچنین افت سطح آب زیرزمینی شده است. گرچه استحصال آب‏های زیرزمینی در کوتاه‌مدت در تولید غذا مؤثر واقع می‌شود، اما ادامه آن در درازمدت پایدار نخواهد بود. امروزه افت سفره‏های آب زیرزمینی در بسیاری از نقاط جهان، کشت آبی را غیراقتصادی نموده است. یکی از رویکرد‌های گذشته در افزایش تولید، افزایش سطح زیر کشت اراضی تحت آبیاری بود. این مهم درگذشته تنها با تأمین آب از منابع زیرزمینی یا با مهار آب‌های سطحی به اجرا درآمد. در شرایط حاضر یکی از راهبردهای بسیار مهم در رفع فقر و گرسنگی استفاده بهینه­تر از آب‌های موجود است. برای تحقق این مهم راه‌حل‌های مختلفی ممکن است پیشنهاد گردد، ولی به‌طورکلی دو راه‌حل عمده را بایستی موردتوجه قرارداد. افزایش تولید با حفظ منابع آبی موجود (مدیریت زراعی) و حفظ تولید موجود اما با مصرف آبِ کمتر (مدیریت آبیاری)، دو گزینه‌ی مهم ارتقاء بهره‌وری آب می‌باشند. یکی از روش‌های مؤثر در استفاده بهینه­تر از آب کاربرد روش‌های آبیاری تحت‌فشار است. برنامه‌ریزان اجرایی کشور در تلاش هستند تا هرساله بر وسعت زمین‌های آبیاری تحت‌فشار باهدف استفاده بهینه­تر از آب بیافزایند. با توجه به شرایط اقلیمی و کمبود منابع آب در کشور که به‌تدریج آبستن حوادث متعددی شده است، توسعه سامانه­های نوین آبیاری تحت­فشار به‌عنوان یکی از راهکارهای مؤثر در تعدیل شرایط بحرانی آب در نقاط مختلف کشور در دستور کار جدی متولیان بخش کشاورزی قرارگرفته است؛ اما بررسی­ها حکایت از این مطلب دارد که علیرغم تدوین برنامه­ها و حمایت­های دولت برای توسعه این روش­ها و صرف بودجه­های بسیار کلان، متأسفانه روند توسعه و همچنین اثربخشی سامانه­ها رشد مناسبی نداشت. ازاین‌رو بررسی و شناسایی علل عدم توسعه و نیز موانع رو به رشد جهت بازبینی و تصحیح برنامه­ها و سیاست­های کلان کشوری و ارائه راهکارهای مستدام جهت توسعه­ی روش­های نوین آبیاری در کشور امری ضروری تلقی می­گردد.

نویسندگان

علیرضا کیانی

استاد بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران. .

مجتبی شاکر

دانشآموخته کارشناسی ارشد گروه آبیاری و زهکشی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • بی­نام. آمارنامه‌های کشاورزی، جلد دوم. 1381 تا 1395. وزارت جهاد ...
  • بی‌نام. 1393. گزارش وضع موجود طرح­های معاونت آب‌وخاک و صنایع ...
  • حجاری، م.ع. و گرجی، ع. 1386. ضرورت توسعه روش­های آبیاری ...
  • رحمتی، حسین.، شاکر، مجتبی. و کیانی، علیرضا. 1392. بررسی عملکرد ...
  • شاکر، مجتبی. و کیانی، علیرضا. 1396. دستورالعمل بهره­برداری و نگهداری ...
  • شاکر، مجتبی.، قربانی، خلیل. و کیانی، علیرضا. 1394. ارزیابی روند ...
  • شاکر، مجتبی.، حسام، موسی.، کیانی، علیرضا. و ذاکری نیا، مهدی. ...
  • شاکر، مجتبی.، کیانی، علیرضا.، حسام، موسی. و رحمتی، حسین. 1392. ...
  • کیانی، علیرضا.، شاکر، مجتبی. و طبرسا، رحیم. 1396. بررسی کارایی ...
  • نمایش کامل مراجع