چالش‌هایی در استفاده از سیستم‌های نمک‌زدایی آب گلخانه‌ای

تولید محصولات کشاورزی در گلخانه­ها و محیط­های کنترل‌شده، به دلیل امکان افزایش بهره­وری استفاده از آب و سایر نهاده­های کشاورزی، اشتغال­زایی، ارزش‌افزوده تولید در خارج از فصل و ... جزو مواردی است که موردتوجه و در دستور کار متولیان بخش کشاورزی و باغبانی کشور قرارگرفته است. در همین حال و درنتیجه کاهش کمیت و کیفیت آب آبیاری در دسترس، مشکلاتی در گلخانه­های دایر به­وجود آمده است. این شرایط، گلخانه­داران را به سمت استفاده از سیستم­های نمک­زدایی از آب یا به‌اصطلاح «آب‌شیرین‌کن» سوق داده است. کاربرد این سیستم­ها با تولید شورابه (پساب) کم کیفیتی همراه است که دفع آن مورد اشکال است. از همین رو، وضعیت تعدادی از گلخانه­های دارای سیستم نمک­زدایی از آب در استان­های اصفهان، قزوین و البرز، ازنظر چگونگی دفع پساب شور آن‌ها موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که گزینه اصلی دفع شورابه سامانه­های نمک­زدایی، تخلیه بدون ضابطه به اراضی اطراف گلخانه­ها بوده و پس‌ازآن، استفاده تلفیقی با آب چاه برای کشاورزی در فضای باز، تخلیه به چاه‌های محلی و تخلیه به ترانشه‌ها و حوضچه­های خاکی نفوذ قرار داشت. متأسفانه به علت فقدان متولی مشخصی جهت کنترل و نظارت بر اجرا و بهره‌برداری از این ادوات و رعایت نشدن هرگونه ملاحظاتی درزمینه دفع پساب­ها، وضعیت نامناسبی در مناطق بررسی‌شده در حال وقوع است. چنین به نظر می­رسد که با ادامه روند فعلی، ایجاد مشکلات جدی از نظر گسترش آلودگی منابع آب‌وخاک دور از انتظار نبوده و ممکن است شرایط غیرقابل بازگشتی را بر محیط‌زیست کشور تحمیل نماید. لذا بایستی هرچه سریع­تر به این وضعیت سروسامان اساسی داده شود.  

کلیدواژه ها:

اسمز معکوس ، دفع پساب ، کیفیت آب ، گلخانه ، نمک‌زدایی ، محیط‌زیست