ارزیابی کشت انتظاری نخود دیم تحت سه مدل گردش عمومی در شرایط تغییر اقلیم

در تحقیق حاضر سه مدل گردش عمومی MPI-ESM-LR)، MPI-ESM-MR و (NorESM1-M تحت دو سناریوهای انتشارRCP4.5) و (RCP8.5 برای دوره 2039-2069 در دو ایستگاه کرمانشاه و تبریز استفاده شد. رشد و نمو نخود با استفاده ازمدل SSM-Chickpea شبیهسازی شد. پنج تاریخ کشت شامل 20 آذر به عنوان کشت انتظاری، 15 اسفند، 30 اسفند، 15 فروردین و 1 اردیبهشت به عنوان راهکار سازگاری به اثرات احتمالی تغییر اقلیم در نظر گرفته شد. به طور کلی عملکرد دانه نخود در دوره پایه در تمامی تاریخ های کشت در تبریز 131 درصد بیشتر از کرمانشاه بود. دلایل عملکرد بیشتر در تبریز برتری شاخص سطح برگ و طول فصل رشد بود. میانگین عملکرد دانه هر دو منطقه در دوره پایه در کشت انتظاری نسبت به تاریخهای کشت 15 اسفند، 30 اسفند، 15 فروردین و 1 اردیبهشت به ترتیب 13/51، 22/30، 31/94 و 46/86 درصدافزایش یافت. به طور میانگین (مدلهای گردش عمومی، سناریوهای انتشار و مناطق) در شرایط تغییر اقلیم در مقایسه بادوره پایه، کشت انتظاری بیشترین افزایش 24/93) درصد) عملکرد را نسبت به سایر تاریخ های کشت داشت. تطبیق بهتر دوره رشدی گیاه با فصل رشد، کاهش اثرات منفی دماهای بالا بر عملکرد دانه بخصوص در طول پر شدن دانه و همچنین افزایش کارایی تعرق به دلیل دماهای پایینتر در طی مراحل رشد و فرار از تنش خشکی انتهای فصل دلایل برتری کشت انتظاری نخود دیم نسبت به سایر تاریخهای کشت بود.

کلیدواژه ها:

بارندگی ، تاریخ کاشت ، دما ، عملکرد.