انتخاب راهکار مناسب ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی با استفاده از ‏روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره‎ ‎

سکونت‏گاه‌های غیررسمی، ناحیه‏ های نابسامانی هستند که در اغلب شهرهای بزرگ و میانی کشور از جمله شهر اردبیل شکل گرفته و گسترش یافته‌اند. در ایران در مواجهه با این نواحی، تاکنون راهکارهای مختلفی امتحان شده است؛ تخریب، جابجایی، مکان و خدمات، بهسازی، توانمندسازی از جمله‌ی این راهکارها بوده‌اند. اما ، هیچ‏کدام از راهکارهای ذکر شده، نتوانسته‌اند منجر به سامان‏دهی پایدار این محله‏ها شوند. پژوهش حاضر به دنبال انتخاب راهکار مناسبی برای سامان‏دهی محله‏ ی ایران آباد شهر اردبیل می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و از روش پیمایشی برای گردآوری‌داده‌ها استفاده می‌کند. از بین‌راهکارهای مختلف 4 راهکار شامل مکان و خدمات، توانمندسازی، بهسازی و بهسازی اجتماع‌محور از طریق 11 معیار مورد توسط 45 خبره ، مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. از نرم‌افزارهای «DEMATEl وSuper Decision» در تجزیه و تحلیل داده‌ها و انتخاب گزینه‌های مناسب استفاده شده است. از روش DEMATEL» برای تعیین روابط بین معیارها و از روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای(ANP) برای وزن‏دهی به معیارها و انتخاب گزینه‌ی نهایی استفاده شده است. رویکرد بهسازی اجتماع ـ مبنا با مقدار ضریب (0/104)، راهکار توانمندسازی با ضریب (0/084)، راهکار بهسازی با ضریب (0/036) و راهکار تأمین زمین ـ خدمات با ضریب (0/008) به ترتیب اولویّت به‌عنوان گزینه‌های سامان‏دهی محله‌ی ایران‌آباد محسوب می‌شوند. همچنین از بین 11 معیار، 3 معیار بهبود کیفیّت مساکن و معابر با ضریب (286/0)، عملیاتی بودن با ضریب (0/112) و مشارکت مالک با شهرداری با ضریب (0/10561/0) از بیش‌ترین اهمیّت و تاثیر در انتخاب مناسب‌ترین راهکار برای سامان‏دهی محله‌ی ایران‌آباد برخوردار بوده‌اند. از بین رویکردهای مختلف سامان‏دهی سکونت‏گاه‏های غیررسمی، رویکرد برنامه‏ریزی اجتماع ـ مبنا بهترین گزینه سامان‏دهی محله‏ی ایران آباد می باشد.

کلیدواژه ها:

اسکان غیررسمی ، برنامه‌ریزی اجتماع ـ مبنا ، تصمیم‌گیری چندمعیاره ، شهر اردبیل ، محله ایران آباد