نویافته های سردر مسجد جامع ارگ بم پس از زلزله سال (علمی پژوهشی)1382

مسجدجامع ارگ بم از زمان پی نهادن تا امروز، روندی طولانی از دگرگونی، مرمت‌‌، بازسازی و نوسازی را از سر گذرانده که بسیاری از این تغییرات تا پیش از زلزلۀ 1382، در کالبد بنا پنهان بود. آشکار شدن ساختار اصلی سردر قدیمی مسجد و منارهای قدیمی متصل به سردر از جمله نویافته‌های پس از این زلزله است. این نویافته‌ها دوره‌بندی‌های قبلی پیشنهادشده برای مسجد را دچار تردید ساخته و پرسش‌ها و ابعاد پژوهشی تازه‌ای را مطرح ساخته است که پیش از این در نظر نبود. این پژوهش در پی آن است که ضمن معرفی شکل اولیه و دگرگونی‌های سردر، جایگاه زمانی آن را در دوره‌بندی کلی تحولات مسجدجامع ارگ بم از طریق بررسی اسناد و مدارک مکتوب و برداشت‌های دقیق میدانی و همچنین گمانه و پی‌گردی‌های باستان‌شناسی و با به‌کارگیری روش توصیفی‌‌تحلیلی مشخص کند. نتایج مطالعه و بررسی‌ها نشان می‌دهد که به‌رغم اینکه پژوهشگران سردر را منسوب به قرون اولیۀ اسلامی می‌دانند، این پژوهش بنا بر شواهد موجود اعم از مانده‌های معماری موجود، ابعاد خشت‌ها، ارتفاع پاکار نعل‌درگاه، پهنای جرز‌های طرفین ورودی، تنۀ تنومند و اندازۀ مغزۀ میانی منار، بر این باور است که سردر منسوب به قرن هشتم هجری است و همانند سایر سردرهای مظفری‌ـ تیموری ارتفاعی بلند و تناسباتی کشیده دارد.  

کلیدواژه ها:

Arg-e Bam ، jami‘ mosque ، historical evolution ، portal ، minaret ، ارگ بم ، مسجدجامع ، تحول تاریخی ، سردر ، منار.