ارزیابی ژنوتیپهای بومی گندم در شرایط شوری آب وخاک

حدود 12 درصد مساحت ایران ( حدود 19 میلیون هکتار ) برای تولیدات کشاورزی استفاده میشود که حدود 50 درصد آن به درجات مختلف مشکل شوری، قلیایی یا غرقابی بودن دارد . بخشهای وسیعی از کشور مانند دشتهای قزوین و مغان، گرگان و گنبد، آزادگان، ورامین تا گرمسار، سیستان و فارس تا نوار حاشیهای جنوب کشور و اراضی حاصلخیز اطراف زاینده رود بنحوی متاثر از تنش شوری هستند و بتدریج از دسترس خارج می گردند . [ 4] دستیابی به ارقام متحمل به شوری یکی از راه حل های مقابله با این تنش است . سرمدنیا (1372) ، یک راه اساسی کاهش اثرات شرایط محیطی ایجادکننده تنشها را یافتن ژنوتیپهایی می داند که دارای مجموعه ای از صفات مطلوب و با قابلیت توارث زیاد باشند . یائو و فلاورز (1989) معتقدند که با شناسایی ارقام متحمل به شوری، میتوان از آنها برای کاشت در مناطق شور یا انتقال صفت به ارقام پر محصول استفاده نمود . جعفری شبستری و همکاران (1995) بالا بودن عملکرد دانه در شرایط تنش شوری را بعنوان معیار مناسبی برای تحمل به شوری دانسته اند . اما کارایی این صفت به عنوان معیار اصلی گزینش ارقام برای تحمل شوری مورد تردید است [.3] پوستینی (1381) ، اثر تنش شوری را بر 30 رقم گندم ارزیابی نمود و گزارش داد که میزان سوختگی برگ می تواند بعنوان یک شاخص مشاهدهای سریع در تعیین تحمل ارقام گندم استفاده گردد . منابع ژنتیکی گیاهی علاوه بر زیربنایی برای توسعه کشاورزی، بعنوان منبعی از سازگاری ژنتیکی همچون سپری در برابر تغییرات محیطی عمل میکنند [.3] کلکسیون بخش تحقیقات غلات دارای 15000 نمونه گندم است که 5000 نمونه آن بومی است و امید میرود که در میان آنها ژنوتیپ هایی با قابلیت تحمل به تنش شوری موجود باشند تا بتوان از آنها برای تولید ارقام متحمل به شوری استفاده نمود .