بررسی و تحلیل روند توسعه فضایی-کالبدی منطقه کلانشهری تهران بین سال‌های 1365 الی 1395

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 341

فایل این مقاله در 31 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FARH-8-2_002

تاریخ نمایه سازی: 14 دی 1399

چکیده مقاله:

بیشتر کلان‌شهرها فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و مراکز تصمیم‌گیری را در خود جای داده و تمرکزهای منطقه‌ای و انباشتگی شهری به وجود آورده‌اند که به الگوی توسعه فضایی مرکز-پیرامون منجر شده است. کلانشهر تهران به‌عنوان قطب جذب جمعیت در سطح منطقه و کشور عمل کرده است اما نتوانسته باعث توزیع امکانات و جمعیت به دیگر سکونتگاه‌های اطراف منطقه گردد. هدف این مقاله بر اساس موارد مذکور شناسایی و تحلیل اثرات توسعه کلانشهر تهران با کمک دو رویکرد رشد-توسعه‌ای و ساختاری-فرمی است تا از این طریق نحوه رشد و توسعه کلانشهر تهران و اثرات آن بر مناطق پیرامونی خود بین سال‌های 1365 الی 1395 مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. شاخص‌های مورداستفاده در این دو رویکرد شامل ضریب جینی و منحنی لورنز، آنتروپی شانون، شاخص هلدرن، تراکم جمعیتی، نسبت مساحت ساخته‌شده به کل مساحت منطقه، شاخص هرفیندال، شاخص هندرسون، ضریب گری، و ضریب موران است که در این مطالعه از ضریب موران در سطح محدوده مجموعه شهری تهران استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد روند توزیع و نشر توسعه در مجموعه شهری تهران بین سال‌های 1365 الی 1395 از کلانشهر تهران به سوی غرب و جنوب، شامل شهرهای کرج، اسلامشهر و رباط‌کریم و همینطور ایجاد سکونتگاه‌های غیررسمی در محور تهران- کرج و تهران-اسلام‌شهر-رباط‌کریم بوده است و سایر نواحی محدوده آنچنان در توزیع و پراکنش جمعیت و توسعه نقشی نداشته‌اند.

کلیدواژه ها:

کلانشهر تهران ، مناطق پیرامونی ، رویکرد رشد و توسعه‌ای ، رویکرد ساختاری و فرمی

نویسندگان

مصطفی جواهری تقدس

دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

مهین نسترن

دانشیار گروه شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

اسفندیار زبردست

استاد گروه شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

میثم بصیرت

استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا (1384)، جامعه‌شناسی توسعه، تهران: انتشارات کیهان. ...
  • امین بیدخت، علی‌اکبر (1385)، «رتبه‌بندی سطح توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان سمنان»، ...
  • بصیریت، میثم (1385)، تجربیات جهانی حکمروایی مناطق کلانشهری؛ آموزه‌هایی برای ...
  • پاپلی یزدی، محمدحسین، و حسین رجبی سناجردی (1389)، نظریه‌های شهر ...
  • داداش‌پور، هاشم؛ لواسانی، امیررضا (1394)، تحلیل الگوهای فضایی پراکنده‌رویی در ...
  • زاهدی، محمدجواد (1390)، توسعه و نابرابری، انتشارات مازیار، تهران. ...
  • زبردست، اسفندیار (1386)، بررسی تحولات نخست‌شهری در ایران، نشریه هنرهای ...
  • سازمان نقشه‌برداری کشور، لایه‌های GIS شامل موقعیت شهرها، محدوده استان ...
  • صرافی، مظفر (1391)، مبانی برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای، تهران: انتشارات سازمان ...
  • کلانتری، خلیل (1380)، برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای، تئوری‌ها و تکنیک‌ها، ...
  • کلمن، دیوید، و فورد نیکسون (1378)، اقتصادشناسی توسعه‌نیافتگی، ترجمۀ غلامرضا ...
  • مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن، 1365 الی 1395. ...
  • معصومی اشکوری، سید حسین (1385)، اصول و مبانی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، ...
  • موسوی، میرنجف؛ حکمت نیا، حسن (1385)، کاربرد مدل در جغرافیا ...
  • کاربرد تکنیک تاپسیس در تحلیل و اولویتبندی توسعه پایدار مناطق شهری (مطالعه موردی: مناطق شهری اصفهان) [مقاله ژورنالی]
  • هودر، روبرت (1381)، جغرافیای توسعه، ترجمه ناصر اقبالی و آنیتا ...
  • Hutchinson, P., & Lindsay, V. L. A. (2009). Pedestrian and ...
  • Ewing, R. H., Pendall, R., Chen, D. D., & America, ...
  • Herold, M., Couclelis, H., & Clarke, K. C. (2005). The ...
  • Hess, G., Daley, S. S., Dennison, B. K., Lubkin, S. ...
  • Huang, J., Lu, X., & Sellers, J. M. (2007). A ...
  • Krinsteusen، Thorkil(1997) Development in Rich and Poor Countries: A general ...
  • Kumar, J. A. V., Pathan, S., & Bhanderi, R. (2007). ...
  • Ratti, C., & Baker, N. (2003). Urban infoscapes: new tools ...
  • Tsai, Y.-H. (2005). Quantifying urban form: compactness versus' sprawl'. Urban ...
  • Williamson،Jeffery G. 1965. “Regional Inequality and the Process Of National ...
  • نمایش کامل مراجع