جانوران زیانکار (خَرَفستَران) بر پایۀ متون اوستایی و فارسی میانۀ کتابی با نگاهی به اوراد و اذکار جهت دفع آنان

در گاهان چند بار نام خرفستره به کار رفته است و از آن، مردم دیو سرشت و شرور و غارتگر اراده شده است؛ اما در سایر بخش های اوستا، خرفستر زادۀ اهریمن بوده و به موجودات موذی و آسیب رسان، به ویژه جانداران و حشرات کوچک اطلاق می شود که هدف از آفرینش آنها صدمه رساندن به آفرینش هرمزدی است. خرفستران، تحت عنوان هایی چون: حشرات موذی، موجودات زیانکار و موجودات اهریمنی در متن های گوناگون آمده اند. از آنجا که پرداختن به این مقوله به شکل جامع، و بررسی متن به متن، تاکنون انجام نشده، تحقیق و پرداختن به این موضوع مهم است. در این پژوهش، کوشش بر آن است که نخست معنای مفهومی و بنیادی واژۀ خرفستر در واژه نامه های گوناگون اوستایی، پهلوی و فارسی نو به همراه ریشه شناسی آن ارائه گردد، سپس چگونگی آفرینش آنان در آغاز پیدایش جهان و نابودی آنان در پایان جهان ارائه خواهد شد، و فهرست کاملی از اسامی خرفستران اعم از کوچک و بزرگ به همراه صفات بارز همراه آنها ارائه شده و طبقه بندی آنها در طبقات سه گانه آنچنان که در متن پهلوی بندهش آمده است، خواهد آمد. سپس دربارۀ کشتن آنها براساس متنون که امری نیکو و ثواب سات، گفت و گو خواهد شد و اوراد و ادعیه جهت دفع این موجودات اهریمنی معرفی می گردد، و دربارۀ جشن مربوط به کشتن آنان صحبت خواهد شد. لازم به ذکر است که این اوراد که با نام نیرنگ شناخته می شوند برای نخستین بار در این مقاله، به صورت یکجا ارائه می گردند.

کلیدواژه ها:

خرفستر ، خرفسترغن (=خرفستر زن) ، هرمزد ، اهریمن ، ضحاک ، رستاخیز ، نیرنگ