بررسی یافته های نظریه واکنش اجتماعی در حقوق کیفری

تورم جرایم و نیز قرار دادن ضمانت اجرای حبس برای بیشتر محکومان، موجب ایجاد بحران زندان در حال حاضر شده، و تضعیف کارکرد بالینی و اصلاحی زندان نیز بحران فوق را تشدید، بدین سان زندان به آموزشگاه تکرار جرم تبدیل شده است لذا پیشگیری از جرم با رویکرد غیر کیفری و اصلاحی باید از اولویت های سیاست جنایی باشد. در دهه۱۹۵۰و به ویژه اوایل دهه۱۹۶۰، با پیوستن اندیشه انتقادی مکتب جرم شناسی واکنش اجتماعی، به تمرکز ویژه رویکرد تعامل نمادین بر نقش ارزیابی های دیگران در تشکیل و تغییر هویت و اعمال شخص، نظریه ای متفاوت، به نام نظریه تعامل گرایی یا برچسب زنی، در انتقاد به جرم شناسی کلاسیک، شکل گرفت و به یاری شرایط مستعد حاکم بر آن دوران، در آمریکای شمالی بروز یافت. این نظریه، مفاهیم انحراف و منحرف را به صورت ذهنی و نه عینی تعریف کرد. در علت شناسی جرم هم، واکنش های اجتماعی رسمی و غیررسمی را از طریق برچسب زنی، تحقیر و طرد فرد، موجد جرم و به خصوص، موجب تکرار جرم و پیدایش هویت و حرفه مجرمانه در شخص قلمداد نمود نظریه واکنش اجتماعی، از جمله نظریه هایی است که جامعه شناسان و جرم شناسان، برای خنثی ساختن عمل جرمی و یافتن منشای کج رفتاری اشخاص در اجتماع مطرح نموده اند. این نظریه که از سوی صاحب نظرانی همانند: دورکیم، آلبرت رایس، والتررکلس، هیرشی و دیگران مطرح شده بود، بعد از قرن بیستم میلادی، پا به عرصه وجود نهاد. مطابق این نظریه، وقتی میتوان از ارتکاب جرم جلوگیری به عمل آورد که اشخاص در جامعه، مورد نظارت و کنترول قرار گیرند؛ زیرا کج رفتاری و ارتکاب جرم یک امر طبیعی است و در ماهیت اشخاص وجود دارد. باید سیستم و روشهای را ایجاد کنیم تا از ارتکاب عمل خلاف قانون و عرف، جلوگیری کرده باشیم. این نوشتار، به شکل فشرده، به مطالب یادشده پرداخته است.

کلیدواژه ها:

جرم زدایی ، کیفرزدایی ، نظریه واکنش اجتماعی