رتبه‌بندی و سطح‌بندی فضایی مناطق روستایی منتخب کشت گندم در شهرستان‌های جنوب کرمان، بر اساس ابعاد کشاورزی حفاظتی

امروزه موفقیت در برنامه ­های مدیریت و حفاظت از منابع آب و خاک، به­ منظور کاهش فرسایش خاک، یکی از اولویت ­های اساسی تمامی کشورها از جمله ایران می ­باشد و یکی از مصادیق بارز در این زمینه، به­ کارگیری کشاورزی حفاظتی با هدف دستیابی به توسعه و تولید پایدار و مدیریت پایدار منابع آب و خاک است. هدف این پژوهش، رتبه­ بندی و سطح­ بندی فضایی روستاهای منتخب کشت گندم در جنوب کرمان، بر اساس ابعاد کشاورزی حفاظتی بود. در این تحقیق، از روش پیمایش استفاده شد. جامعه‌ی آماری، کشاورزان گندمکار مناطق روستایی جنوب کرمان بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، ۳۲۷ کشاورز برآورد شد و روش نمونه‌گیری، طبقه ­ای تصادفی با انتساب متناسب بود. ابزار سنجش، پرسشنامه‌ی محقق ساخته ­ای بود که روایی آن با استفاده از پانل متخصصان و پایایی آن با محاسبه‌ی آماره‌ی آلفای کرونباخ تأیید شد. نتایج تکنیک وایکور نشان داد که روستاهای حیدرآباد چاه‌سوخته و عباس‌آباد طرح‌احرار به‌ترتیب با کسب ضرایب ۰/۰۰۴ و ۰/۰۱۸ در رتبه‏ های اول و دوم  قرار گرفتند و روستای فردوس، با کسب ضریب ۰/۹۹۴ در رتبه آخر قرار گرفت. از سویی، نتایج سطح­بندی فضایی، بازگو کننده‌ی "اختلاف و نابرابری" بین روستاهای مورد مطالعه در سطوح مختلف بود و نشان داد که ۵۲/۸ درصد روستاها در طبقه‌ی "برخوردار و مطلوب"، ۱/۳۶ درصد در طبقه‌ی "نیمه­برخوردار" و ۱۱/۱ درصد در طبقه‌ی "محروم یا نامطلوب" قرار دارند. با توجه به قرار گرفتن ۵۲/۸ درصد از روستاها در طبقه "برخوردار و مطلوب"، می ­توان گفت که روستاهای مورد مطالعه از نظر به ­کارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی در وضعیت مطلوبی قرار دارند.

کلیدواژه ها:

سطح‌بندی فضایی ، کشاورزی حفاظتی ، فرسایش خاک ، وایکور ، کرمان