ارزیابی فرآیند تبخیر غیر ماندگار از سطح خاک به هنگام وجود و عدم وجود زهکش

آب عامل حیات و نهاده اصلی در کشاورزی است. بخش بزرگی از کشور پهناور ما به دلیل واقع شدن در منطقه خشک و نیمه خشک، با کمبود آب رو به رو است. یکی از عواملی که کمبود آب را به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک حادتر میکند، تبخیر آب از سطح خاک است. زیرا در این نواحی، از یک سو نزولات آسمانی و دسترسی به منابع آب محدودتر میباشد و از دیگر سو عوامل جوی موثر در تبخیر با شدت بیشتری اعمال میگردند. افزون بر این، تبخیر از سطح خاک نه تنها باعث اتلاف آب میگردد، بلکه ممکن است موجب شور شدن خاک نیز شود. هدف از این پژوهش، برآورد مقدار تبخیر از سطح خاک بدون پوشش در حالتهای مختلف وجود و عدم وجود لایه غیر قابل نفوذ، سطح ایستابی و زهکش بود. بدین منظور، مقادیر تبخیر تجمعی و لحظهای در یک خاک لوم شنی به صورت وزنی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که مرحله اول تبخیر در خاک دارای لایه غیر قابل نفوذ، طولانیتر و در نتیجه مقدار تبخیر تجمعی آن در 10 روز اول آزمایش، بیش از خاکهای دیگر است. در صورتی که با گذشت زمان، مقدار تبخیر تجمعی در خاک دارای سطح ایستابی از سایر خاکها پیشی گرفت. همچنین، نوسانات شدت تبخیر در رطوبتهای بالای خاک، زیاد است و با کاهش رطوبت، از مقدار نوسانات کاسته میشود

کلیدواژه ها:

تبخیر غیر ماندگار ، تبخیر از سطح خاک ، سطح ایستابی ، زهکش ، لایه غیر قابل نفوذ